بامرى حاصل شود در صورتى كه معلوم باشد وقوع آن امر محال نيست مثل علم بوجود شهرها و كشورهائيكه آنها را نديده‌ايم.

(7/ 10) اوليات بسيارند و از جمله اين چند اصل است:

1- اصل عدم تناقض: نقيضان در وجود و عدم جمع نميشوند.

2- اصل هوهوى: ثبوت هرشى‌ء و اجزاء آن براى خودش ضرورى و سلب آنها محال است.

3- اصل سبب كافى: هر حادثى محدثى ميخواهد و ترجّح يا ترجيح بدون مرجّح ممكن نيست.

4- اصل كل و جزء: هر كلى از جزء خود بزرگتر است.

5- اصل مساوات: هريك از دو متساوى با مساوى آن نيز مساوى است.

6- اصل انقسام مزدوجات: هر زوجى بدو متساوى قابل تقسيم است.

اصل عدم تناقض بالذات ضرورى و مسلم است و واسطه ندارد و ساير اصول داراى واسطه هستند و واسطه در همه اصول ديگر امتناع اجتماع نقيضين است و بازگشت همه اصول بهمان يك اصل است مثلا ثبوت هرچيزى براى خود ضرورى است زيرا ممكن نيست براى خود ثابت باشد و نباشد و هرحادثى بالضروره محدث ميخواهد زيرا ممكن نيست ضرورى و لا ضرورى باشد. هركلّى بالضروره از جزء بزرگتر است زيرا ممكن نيست شامل بر جزء باشد و نباشد. ساير قضاياى ضروريه بهمين قرار هستند.