نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 124
بنابراين ميتوان گفت اصل اولى كه بدون واسطه و اول حقيقى و ضرورى
مطلق است همان اصل عدم تناقض است و بقيه اصول جزء فطريات هستند يعنى هركسى موضوع و
محمول آنها را تصور كند حكم و سبب حكم را باهم ادراك ميكند.
(7/ 11) فطريات معنى
ديگرى هم دارد كه از معنى اول كلّىتر و وسيعتر است. زيرا فطريات در لغت بمعنى
غريزه و خلقت اوليه است و باين اعتبار بقضايا و علومى فطريات گفته ميشود كه هرفرد
انسانى هرگاه عادات مكتسبه و انحرافات غيرطبيعى را كه عوامل خارجى بوجود شخص
افزودهاند از خود دور كند و بفطرت اوليه خود بازگشت نمايد آن علوم در نظرش ضرورى
و ثابت و مسلم بوده و شك و ترديد در آنها راه نيابد، و اين معنى شامل اوليات و
فطريات اصطلاحى و بعضى از قضاياى مسلم ديگر نيز ميشود و باين جهت ميگويند تصديق
بوجود صانع جهان فطرى است.
(7/ 12) مصنف كتاب ما
كه علم را بفطريات و حدسيات و مكتسبات تقسيم نموده از فطريات همين معنى وسيع را
قصد كرده كه شامل اوليات و فطريات اصطلاحى هردو ميشود و در حقيقت ضرورى مطلق همين
دو قسم است. حدسيات هم كه مربوط بقوه فراست و سرعت انتقال و لازمه غريزه و فطرت
صحيح بشر است باين جهت آنرا هم ذكر كرده و سه قسم ديگر را كه مشاهدات و مجربات و
متواترات هستند بآنها توجهى ننموده است زيرا:
(اولا) همه مبادى متكى
بر اوليات و اصل عدم تناقض هستند.
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 124