تكميل عقل عملى، حقيقت قدسى انسان به مقامات و درجات عين اليقين و حق اليقين مى‌رسد.

و در برخى از نوادر دهر، نصيب سالك مسافر الى اللّه، از فتوح، فتح مطلق و از مقامات، مقام او ادنى، و از بطون، بطن هفتم و از درجات، درجه اكمليت خواهد بود كه به ورثه خاص محمديين، اهل بيت عصمت و طهارت كه در لسان نبوت از آنان به «عترت» تعبير شده است، اختصاص دارد.

و ان شئت قلت: جميع موجودات به حسب طبيعت و جوهر ذات به امتثال امر تكوينى حق، عبادت و پرستش ذاتى ملازم با سفر به طرف حق، حق مطلق را پرستش و عبادت نمايند. و در امتثال اوامر و نواهى حق، هرگز از آنها عصيان سر نمى‌زند.

انسان، علاوه بر اين عبادت ذاتى و اطاعت تكوينى، به اعتبار امتثال اوامر و نواهى صادر از حق اول توسط انبيا و اوليا، جهت نيل به اعلى مراتب و درجات وجود، عبادت تشريعى و تكليفى نيز دارد. و به واسطه ظهور اخلاق و ملكات و عادات و علوم و معارف حاصل در نفس و حصول نيات پاك و مقرب، ثمره حركت جوهرى و سيلان ذاتى او تمام‌تر و كامل‌تر و نيل او به مراتب و مقامات عاليه و نصيب او از درجات كامله از جميع موجودات ملكوتى و عباد حق كه هرگز عصيان و تمرد در آنها راه ندارد، تمامتر و عالى‌تر مى‌شود. و اين اطاعت است كه انسان را به مقام جنت ذات مى‌رساند [1].