اصل حقيقت وجود نمى‌باشد. بنابراين در سلسله طولى وجود، هستى داراى شدت و ضعف است و از باب وقوع تشكيك در اصل وجود، وجود در مقامى شديد و در مرتبه‌اى ضعيف و در موطنى مقدم و در مرتبه‌اى مؤخر و در مقامى تام و در مرتبه‌اى غير متناهى و در مقامى متناهى است. و مفاهيم و ماهيات از حدود وجودات متناهى واقع در سلسله مراتب امكانى انتزاع مى‌شود، پس هر وجود محدودى داراى ماهيت است، لذا صدر الحكماء گويد:

«الثالث: أنّ الوجود ممّا يقبل الأشدّ و الأضعف لذاته، بمعنى أنّ حقيقته، حقيقة واحدة بسيطة لا جنس لها و لا فصل و لا تركيب فيها- لا خارجا و لا ذهنا- و لا اختلاف بين أعدادها في مميّز فصلي أو عرضي مصنّف أو مشخّص زائد، لا اختلاف بينها إلّا بالتقدم و التأخّر، و الشدة و الضعف، أعني الكمال و النقص إلّا أنّ المفهومات الصادقة عليها المنتزعة في كلّ مرتبة من الشدة و الضعف متخالفة و هي المسمّاة بالماهيّات. و لأجل ذلك يقال: إنّ مراتب الأشدّ و الأضعف أنواع متخالفه».

بنابراين، اصل حقيقت وجود، داراى تركيب نيست و قبول تشخص، زايد بر اصل وجود نيست. و وجود در حقايق وجودى عين حقايق است، يعنى تشخص، امرى خارج از اصل وجود نمى‌باشد. و آنچه را كه از لوازم تشخص دانسته‌اند مثل زمان و مكان و وضع، همه اين امور به حسب خارج، در سنخ وجود واقعند و به حسب مفهوم، خود معانى كلى خالى از تشخص و قابل اشاره عقلى و حسى نمى‌باشند. و وجود، امرى زايد بر ذات و حقيقت ندارد، بر خلاف ماهيات كه تشخص و لوازم تشخص مثل اصل وجود، زايد بر ذات ماهيت و عارض بر ماهيات مى‌باشند. لذا مقوم حقيقت ماهيت، امرى و محصل خارجى آنها شى‌ء ديگر است.

بنابراين، وجود دنيوى و اخروى در سلك يك وجود واقعند. و مبدأ اثر در مراتب وجودى، چه در صعود و چه در نزول وجود، اصل وجود است و حقيقت‌