و مخفى نماند كه آثار بسيار نفيسى از محققان بعد از ملا صدرا و اتباع او در كتابخانه‌ها موجود است. و متأسّفانه به علت عدم مراجعه به اين آثار و عدم آگاهى اكثر خواص از مساعى متأخران در حكمت و عرفان و عدم علاقه و بى‌توجهى به آثار نفيس آن بزرگواران، كثيرى از آثار نفيس از بين رفته و بقيه نيز اگر چاپ و منتشر نشود، باقى نخواهد ماند.

از حكما و عرفاى دوران صفويه و افشاريه و زنديه و قاجاريه، رسائل نفيسى [1] به دست آورده‌ام كه بعضى از اين رسائل را در مجلدات سوم و چهارم و پنجم منتخبات فلسفى آورده و چندين اثر عالى كم نظير را نيز جداگانه چاپ و منتشر مى‌نمايم. و توجه به آثار متأخران، هرگز از چاپ و انتشار آثار نفيس حكما و عرفاى قرون مقدم بر چهار قرن اخير مانع نمى‌شود.

نگارنده، از عرفاى قرن هفتم و هشتم و نهم، آثار نفيسى در دست تهيّه و چاپ و انتشار دارد كه برخى از آنها، به زبان فارسى تأليف شده است. [2]

اثر حاضر، مشتمل است بر اصول و قواعد تحقيقى در مسأله معاد و نحوه پيدايش نفس و كيفيت‌

[1]از قاضى سعيد قمى (از تلاميذ حوزه فلسفى محمد بن مرتضى ملا محسن فيض و ملا عبد الرزاق لاهيجى و ملا رجب على تبريزى) و آقا ميرزا حسن لاهيجى و فقيه و حكيم بارع، سيّد محمد اصفهانى معروف به فاضل هندى مؤلف كشف اللثام در فقه و تلخيص و شرح معضلات كتاب شفاى شيخ و ملا محمد صادق اردستانى و آخوند ملا نعيماى طالقانى و ملا عبد الرحيم دماوندى و ملا حمزه گيلانى و ملا اسماعيل خواجوئى و ملا محمد مهدى نراقى كاشانى و آقا محمد بيدآبادى و ملا نظر على گيلانى و آخوند ملا على نورى و ملا اسماعيل اصفهانى و معاصر او ملا اسماعيل واحد العين و آخوند ملا رضاى تبريزى و ملا زين العابدين نورى و ملا محمد صادق لاهيجى و ملا عبد اللّه زنوزى و ديگر افاضل معاصر اساتيد مذكور و طبقات بعد از آنان، آثار فلسفى و عرفانى محققانه در دست تهيه و چاپ دارم كه از خداوند، توفيق انتشار اين آثار نفيس را خواستارم.

[2]شرح سعيد الدين محمد فرغانى بر تائيّه ابن فارض از آثار بى‌نظير در تصوّف است كه به زبان فارسى در قرن هفتم در قونيه تركيه تأليف شده است. و اين، خود از اهمّيت زبان فارسى حاكى است و وجود جمع كثيرى از افاضل ايران در حوزه‌هاى علمى آن عصر و تأثير آنان در به وجود آوردن علوم و معارف اسلامى و ترويج زبان فارسى و اشاعه آن در دنياى اسلام، طىّ قرون و اعصار به دست آن بزرگواران.

عبد الرزاق كاشى و اوحدى مراغه‌اى و عراقى و علامه شيرازى و برخى ديگر از معاصران آنان در آن عصر، به حوزه عرفان صدر الدين رومى حاضر مى‌شدند و خود نيز داراى حوزه علمى بودند و كثيرى از فضلاى درجه اول عصر، از مستفيدان حوزه آنها بودند. مولانا جلال الدين رومى نيز در اين عصر در قونيه مى‌زيست و مرجع فضلاى عصر خود بود و به ارشاد مشتاقان اشتغال داشت.

تمهيد القواعد ابن تركه با حواشى آقا محمد رضا و آقا ميرزا محمود قمى و شرح بى‌نظير جندى- كه برخى، از او به خجندى تعبير نموده‌اند- بر فصوص ابن عربى و شرح قيصرى بر فصوص با حواشى اساتيد حوزه فلسفى و عرفانى تهران- آقا ميرزا هاشم، آقا محمد رضا، آقا شيخ غلامعلى شيرازى و ديگر فضلاى عصر آنان- با مجموعه‌اى از رسائل او و رساله نصوص قونوى با حواشى نفيس آقا ميرزا هاشم رشتى از انتشارات انجمن فلسفه و عرفان، جزء بهترين آثار عرفانى‌اند كه با مقدمه، و حواشى و تصحيح نگارنده اين سطور، در دسترس اهل معرفت قرار مى‌گيرند.