كسانى مى‌دانند كه كم خرد و از كمال معنوى بى‌بهره بوده‌اند، با اين وصف گاهى برخى از مقررات از مقام امامت شان صادر مى‌شود.

4. نزاريه، مستعليه، دروزيه و مقنعه‌

عبيدالله مهدى كه سال 296 هجرى قمرى در افريقا طلوع كرد به طريق اسماعيليه به امامت خود دعوت كرد و سلطنت فاطمى را تأسيس نمود پس از وى اعقابش مصر را دارالخلافه قرار داده تا هفت پشت بدون انشعاب سلطنت و امامت اسماعيليه را داشتند پس از هفتمين كه مستنصر بالله سعدبن على بود دو فرزند وى نزار و مستعلى سر خلافت و امامت منازعه كردند و پس از كشمكش بسيار و جنگ‌هاى خونين مستعلى غالب شد و برادر خود نزار را دست‌گير نموده زندانى ساخت تا مرد.

در اثر اين كشمكش پيروان فاطميين دو دسته شدند: «نزاريه و مستعليه».

نزاريه: گروندگان حسن صباح مى‌باشند كه از مقربان مستنصر بود و پس از مستنصر، براى طرفدارى كه از نزار مى‌نمود، به حكم مستعلى از مصر اخراج شد وى به ايران آمده پس از چندى از قلعه الموت از توابع قزوين سردرآورد. قلعه الموت و چند قلعه ديگر مجاور را تسخير كرد و به سلطنت پرداخت در آغاز كار به نزار دعوت كرد. پس از مرگ حسن (سال 518 ه. ق) «بزرگ اميد رودبارى» و پس از وى فرزندش «كيا محمد» به شيوه و آيين حسن صباح سلطنت كردند و پس وى فرزندش «حسن على ذكره السلام» پادشاه چهارم الموتى روش حسن صباح را كه نزارى بود برگردانيده به باطنيه پيوست.

تا هلاكوخان مغول به ايران حمله كرد، وى قلاع اسماعيليه را فتح نمود و همه اسماعيليان را از دم شمشير گذرانيد بناى قلعه‌ها را نيز با خاك يك‌سان ساخت. پس از آن در سال 1255 هجرى آقاخان محلاتى كه از نزاريه بود در ايران به محمد شاه قاجار ياغى شد و در قيامى كه در ناحيه كرمان نمود شكست خورده به بمبئى فرار كرد و