responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : شرح نهاية الحكمة( مصباح) نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی    جلد : 2  صفحه : 83

اولا، اين مفاهيم همه مسبوق به صور جزئى هستند؛ در مقابل معقولات ثانيه هيچيك مسبوق به صور جزئى نيستند و ثانيا، اين صور كلى با صور جزئى و نيز صور جزئى با واقعيات خارجى به نحوى عينيت و اين همانى دارند، پس اين صور كلى نيز با واقعيات خارجى به نحوى عينيت دارند، برخلاف معقولات ثانيه كه رابطه آنها با واقعيات خارجى رابطه عينيت و اين همانى نيست.

2- ذهن در پيدايش معقولات اولى منفعل است نه فعّال. همان‌طور كه در ويژگى شماره 1 گفته شد، معقولات اولى صور واقعيات خارجى هستند و هنگامى در ذهن به وجود مى‌آيند كه نفس ما آن واقعيات را، با حواس يا بدون حواس، بيابد و تا هنگامى كه نفس واقعيت يك چيز را، بيواسطه يا بواسطه، نيابد، ممكن نيست صورت جزئى يا كلى آن چيز در ذهن به وجود آيد.

به عبارت ديگر، نقش ذهن در به وجود آمدن معقولات اولى شبيه نقش فيلم عكاسى است در پيدايش تصوير روى آن. واضح است كه اگر دريچه دوربين عكاسى بسته باشد، فيلم داخل آن خود بخود هيچ نقشى را روى خود به وجود نمى‌آورد و تنها آنگاه روى فيلم تصوير به وجود مى‌آيد كه شيئى مقابل دريچه دوربين قرار گيرد؛ يعنى، فيلم عكاسى فقط پذيرنده تصوير است و به هيچ‌وجه به وجود آورنده آن نيست؛ به وجود آورنده تصوير نورى است كه از شى‌ء خارجى به فيلم مى‌تابد، پس فيلم عكاسى در پيدايش تصاوير روى خود فقط منفعل است و به هيچ روى فعال نيست. ذهن ما نيز در پيدايش معقولات اولى چنين است.

معناى اين سخن اين است كه كثرت معقولات اولى تابع كثرت واقعياتى است كه نفس آنها را، بيواسطه يا بواسطه، يافته است. به ديگر سخن، كثرت معقولات اولى معلول كثرت مدركات است؛ هرچه نفس واقعيات بيشترى را يافته باشد، معقولات اولى در ذهن بيشترند و هرچه كمتر، اين معقولات نيز كمترند.

اين ويژگى درست برخلاف ويژگى معقولات ثانيه است. ذهن در پيدايش اين معقولات فعال است نه منفعل و نتيجتا كثرت آنها تابع كثرت مدركات نيست. چه بسا نفس با يافتن يك واقعيت چندين معقول ثانى در خود به وجود آورد.

3- معقولات اولى ما بازاى خارجى دارند اما معقولات ثانيه ندارند. توضيح اينكه هريك از معقولات اولى در خارج از ذهن وجود و واقعيتى خاص به خود دارد؛ يعنى، هركدام وجودى على حده و سواى از وجود ساير معقولات اولى دارد؛ به عبارت ديگر، ما به تعداد معقولات‌

نام کتاب : شرح نهاية الحكمة( مصباح) نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی    جلد : 2  صفحه : 83
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست