چنين گفت: «معقولات اولى مفاهيمى كلى هستند كه مى‌توان براى آنها در خيال صورت جزئى پيدا كرد.» پس براى اينكه بفهميم مثلا مفهوم كلى ترس يك معقول اوّل است يا نه، به ذهن خود رجوع مى‌كنيم، مى‌بينيم كه مى‌توان حالت ترس مشخصى را كه در واقعه وحشتناكى به ما دست داده ياد كرد؛ اين يادآوردن همان توجه به صورت جزئى ترس است؛ پس براى مفهوم كلى ترس يك صورت جزئى نيز در ذهن هست، طبعا مفهوم ترس يك معقول اوّل است. به ذكر مثال ديگرى مى‌پردازيم. آب سردى را در نظر مى‌گيريم. هنگامى كه دست خود را در اين آب فرو مى‌بريم، اثرى در سلسله اعصاب دست ما به وجود مى‌آيد. ما اين اثر را مى‌يابيم و براى بيان آن مى‌گوئيم: «احساس سردى مى‌كنم.» اين احساس جز همان ادراك حسى نيست و تا هنگامى در ماست كه دست ما در آب باشد؛ پس از آن زايل مى‌شود.

بعد از قطع رابطه عضو حسى ما با آب و زايل شدن احساس سردى، در خود مى‌يابيم كه مى‌توانيم آن حالتى را كه هنگام فرو رفتن دست در آب در ما به وجود آمده بود به ياد آريم.

بيشك، اين تصور سردى عين سرد شدن دست نيست؛ پس معلوم مى‌شود هنگامى كه ما در حال حس كردن بوده‌ايم در مرتبه ديگرى از ذهن تصويرى از آن سردى محسوس به وجود آمده كه به نحوى عين آن است.

اگر چند سردى ديگر را احساس كنيم و صورت خيالى از آنها بگيريم، چند خاطره از سرديهاى مشخص خواهيم داشت: خاطره سردى فلان يخ، خاطره سردى هواى فلان روز، خاطره سردى فلان آب. با تحقق اين صور خيالى در نفس، زمينه فراهم مى‌شود تا در عقل صورت كلى سردى به وجود آيد كه به نحوى با خاطره‌هاى فوق عينيت دارد. اين صورت صورت سردى است اما نه صورت سردى فلان آب يا صورت سردى فلان يخ مشخص يا صورت سردى هواى فلان روز و در نتيجه نفس باتوجه كردن به آن فقط خود سردى را درك مى‌كند اما به سردى شى‌ء مشخصى پى نمى‌برد؛ به عبارت ديگر، اين صورت عقلى از هر سردى مشخص فقط سرديش را نشان مى‌دهد، بدون عوارض همراه با آن، برخلاف صورت خيالى كه، علاوه بر سردى، عوارض خارجى همراه را نيز نشان مى‌دهد.

باتوجه به توضيحات فوق مى‌توان ويژگيهاى معقولات اولى را به صورت زير دسته‌بندى كرد:

1- بارزترين ويژگى معقولات اولى اين است كه صور مستقيم اشياء خارجى هستند؛ يعنى،