و «خون»، و «منى» و «مردار»، و «كافر»، و «شراب»، و «عصير».

سرّ: در ميان هزار و چهار صد نوع حيوان- كه حكما فرموده‌اند- در شرع مطهّر، حكم به نجاست اين دو حيوان‌ [1] شده، به علّت اينكه شهوت و غضب حيوانى- كه در وجود انسانى پيدا مى‌شود- نجاست معنوى و قذارت روحانى است، زيرا كه اين دواند «امّ الخبايث»، و همه شقاوات، ازين دو تا زائيده مى‌شوند، و اين دو حيوان، صورت اين دو معنى‌اند؛ سگ، صورت «غضب» و خوك، صورت «شهوت».

و امّا سگ و خوك آبى‌، صورت شهوت و غضبى است كه وسيله آخرت باشد، چنانكه كلب معلّم و خنزير معلّم، در السنه أهل حق متداول است، در خصوص قوّت غضبيّه و قوّت شهويّه كه مسخّر «عقل عملى‌اند» اند- با تأييد الله تعالى- و امّا «بول» و «براز»، [كه‌] فرع شهوت‌اند، اصل و فرع هر دو، نجس‌اند، و اين دو تا مآل شهوت‌اند كه گويد:

چون خر كنّاس، ز بس ناخوشى‌

خوى گرفتى، به نجاست كشى ... اه‌

[2] و حكايت ناصر خسرو [در اين زمينه‌] مشهور است. و امّا «خون» و «منى»، با تجارب طبيه‌ [3] معلوم است كه از ازديادشان، موجب ازدياد شهوت است و غليان دم قلب و احتراق دم، مورّث غضب است و «منى»، منيّت آرد و خودپرست، بدتر است از «بت‌پرست». و ديگر آنكه: منى مبدأ بدن باشد و بدن، تحقير كند انسان را، وگرنه روح مجرّد آدمى، محيط است به مادون و بدن، چون كلوخى است در آفتاب عالم تاب بى‌كران روح. و اينها كه گفتيم، به علاوه تنظيف است كه مطلوب است و تكثيف مهروب، و به علاوه اسرار دقيقه كه بيايد، ان شاء اللّه.

و امّا «مردار»، پس دانستى كه حقيقت طهارت و مطهريّت، بسته به حيات است كه عالم هيولى- كه در باطن عالم قذارت و ناريّت است- به حيات انوار اسفهبديّه طاهر و مستنير است، حتّى آن كه آب- كه مطهّر اعظم بود- مطهريّتش، به علّت آن‌