تنقّصات، كتابى شود شيطانى، متّصل به هاويه محترق به نار حاميه مشحون به اغاليط و اكاذيب.

و مشمول است به حسب تأويل، قول حق را كه: «إِنَّ كِتابَ الفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٍ» [1]- الآية- چون، اينجا دائم متّصل بود به سجن دنيا، و محترق بود به نيران «حقد» و «حسد» و «عداوت» و «بغضا» و مانند اينها، از اخلاقى كه همه، پيش اهل حق، آتش است: بيت‌

باش، تا از خواب، بيدارت كنند

در نهاد خود، گرفتارت كنند

و امّا كتاب جسمانى و نام‌هاى عمل و در موقف «تطاير الكتب»، پس، حق است كه نام‌ها و دفترها كه الآن مطوى است، بارز و مبسوط خواهد شد، پر از نگاشته‌هاى اعمال و اقوال «خير»، يا پر از نگاشته‌هاى اعمال «شرّ».

و داده خواهند شد از «اصحاب يمين»، به يمين آنها و از «اصحاب شمال»، به شمال آنها و از بعضى، از پشت سر آنها و اينها به «ثبور» و «سعير» عودت خواهند شد، و كتابى كه از پشت سر داده مى‌شود، نامه عمل نيست، «كتاب اللّه» است كه احكام آن را و حاملين آن را، پشت سر انداخته‌اند: «فَنَبَذُوهُ وَراءَ ظُهُورِهِمْ وَ اشْتَرَوْا بِهِ ثَمَناً قَلِيلًا». [2] پس، از آنجا كه «كما تدين تدان»، روز قيامت، به طور طنز و تعريض، با او عمل كنند كه: بگير! از همان جائى كه انداخته [بودى‌].

و اين نامه عمل، چنانكه «قابل» خواهد، «فاعل» و «نگارنده» خواهد و «فاعل» و «مصوّر»، كرام كاتبين هستند؛ ملائكه يمين، اعمال «حسنه» را نويسند و ملائكه شمال، اعمال «سيّئه» را. قال تعالى: «إِذْ يَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيانِ عَنِ الْيَمِينِ وَ عَنِ الشِّمالِ قَعِيدٌ» [3] و قال: «وَ إِنَّ عَلَيْكُمْ لَحافِظِينَ كِراماً كاتِبِينَ» [4] و همه را «كرام» فرده، چه ملائكه‌اند و جنود حقّ‌اند.

و اين كتاب، چون اينجا مانند طوامير پيچيده شده است، از كثرت شواغل‌