در معنى نشأ و انشاء گفته‌اند، نوعى پديد آمدن و پديد آوردن است، آفريدن نيز پديد آوردن ميباشد.

وَ هُوَ الَّذِي‌ أَنْشَأَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ مؤمنون: 78.

اوست كه براى شما گوشها، چشمها و قلبها پديد آورد و آفريد. وَ أَنْشَأْنا بَعْدَها قَوْماً آخَرِينَ‌ انبياء: 11. بعد از آنها قوم ديگرى پديد آورديم.

نَشْأَة: چنانكه در مصباح و صحاح گفته اسم مصدر است بمعنى پديد آمده و خلق شده. ثُمَّ اللَّهُ‌ يُنْشِئُ‌ النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ عنكبوت: 20. سپس خدا خلقت ديگر را پديد ميآورد منظور قيامت است‌ وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ‌ النَّشْأَةَ الْأُولى‌ فَلَوْ لا تَذَكَّرُونَ‌ واقعة: 62. حقّا كه خلقت اوّلى (خلقت در دنيا) را دانسته‌ايد چرا متذكّر نميشويد.

نَاشِئَة: ممكن است مصدر باشد مثل عاقبة و عافية و ممكن است اسم فاعل باشد كه ناشى‌ء بمعنى حادث و پديد آمده است. إِنَ‌ ناشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قِيلًا مزمّل: 6. مراد از «ناشِئَةَ اللَّيْلِ» عبادتى است كه در شب پديد آمده و واقع شده يعنى عبادت شب محكمتر است در ثبات قدم و در صفاء نفس و بندگى حق و قويترين قول است در حضور قلب، اين آيه تعليل آيات قبلى است كه فرموده:

قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا ... وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا احتمال داده‌اند كه‌ ناشِئَةَ اللَّيْلِ‌ اضافه، صفت بر موصوف و مراد از ناشئة، ليل باشد يعنى: شب پديد آمده محكمتر است از براى ...

أَ وَ مَنْ‌ يُنَشَّؤُا فِي الْحِلْيَةِ وَ هُوَ فِي الْخِصامِ غَيْرُ مُبِينٍ‌ زخرف: 18.

يا اختيار كرده آنكه را كه در زينت تربيت ميشود و در مخاصمه بيانش روشن نيست رجوع شود به «خصم».

وَ لَهُ الْجَوارِ الْمُنْشَآتُ‌ فِي الْبَحْرِ كَالْأَعْلامِ‌ رحمن: 24. براى خداست جارى شوندگان كه در دريا پديد آمده‌اند و مانند مرزها محسوس و آشكاراند. در «بحر» مشروحا توضيح داديم كه اين آيه با نهرهاى دريائى تطبيق ميشود.