شرع باشد و هر قدر احكام و شرائط عمل مراعات نشده باشد از وزن آن كاسته ميشود و بتعبير سوّم چنانكه وزنه يك من گندم يك قطعه سنگ يك منى است همانطور وزنه اعمال حق بودن آنهاست.

نگارنده گويد، اين سخن فى نفسه صحيح است ولى در اين صورت اعمال ثقل واقعى نخواهند داشت بلكه توزين بمعنى تطبيق خواهد بود.

يعنى دو ركعت نماز را كه مثلا على بن ابى طالب عليه السّلام خوانده معيار قرار داده و نماز ديگران را با آن تطبيق خواهند كرد امّا اين آن نيست كه قرآن مجيد مطرح كرده است.

2- موازين جمع ميزان و بقولى جمع موزون است. اين دو چندان فرق ندارد خواه بگوئيم: وزن شده‌ها (اعمال) سنگين‌اند يا ترازوها بواسطه اعمال. بهر حال سنگين بودن ميزانها در هر سه آيه فوق بواسطه كثرت اعمال نيك و خفيف بودن آنها در اثر نبودن اعمال نيك است و ثقل در آنها راجع باعمال بد نيست زيرا نتيجه ثقل در هر سه آيه رفتن به بهشت است.

و از اينكه: نتيجه سبك بودن در هر سه آيه رفتن بآتش است، بدست ميايد كه سبك بودن ميزانها عبارت اخراى نبودن اعمال نيك است. يعنى:

ترازوها با عمل نيك هر چند كه كم باشد سنگين و بى‌عمل سبك ميشوند.

از آنطرف: چون انسان اگر حسنه نداشته باشد لابدّ سيّئه خواهد داشت، پس سبك بودن ميزان لازم گرفته كه اين شخص سيّئات دارد و مستحق آتش است.

3- جمع آمدن موازين ميفهماند كه هر عمل نيك ثقل بخصوصى دارد و براى هر صنف از عمل ميزانى هست.

توزين گناهان‌

گناهان بى‌شك داراى وزن‌اند ولى راجع بتوزين و وزن كردن گناهان دليلى در قرآن مجيد يافته نيست. بلى در اينكه ميان گناهان و عذاب تناسبى و حسابى خواهد بود حتمى‌