و اگر متشابهات نبود قرآن پيوسته تازه بودن خود را از دست ميداد.

مثلا اگر شخصى داستان جنگ چالدران را كه ميان قواء شاه اسمعيل صفوى و سلطان سليم عثمانى اتفاق افتاد بخواند، دفعه اول كاملا شيرين و دلچسب خواهد بود، دفعه دوّم كمتر از اول و در دفعه سوّم ديگر احتياج بخواندن نخواهد داشت و خواهد كه كتاب آنرا بفروشد.

زيرا با دو دفعه مراجعه همه مطالب بر وى روشن شده و جاى ابهامى باقى نخواهد ماند.

قرآن كريم نيز اگر همه‌اش محكم و واضح الدلاله بود موقعيت خود را از دست ميداد، اينكه قرآن با اين همه تفاسير و مباحث در هر عصر احتياج بتفسير خاص دارد و آيات آن پيوسته معركة الاراء و مورد بحث و تبادل نظر است در اثر وجود متشابهات است اين آيات چند بعدى و حتى پنج بعدى و ده بعدى است كه قرآن را زنده نگه داشته و پيوسته مطرح انظار نموده است.

على هذا اگر همه قرآن محكمات بود آنوقت اين كلام آسمانى موقعيت كنونى خود را نداشت و مطرح انظار صاحب نظران نبود از طرف ديگر اگر همه‌اش متشابهات بود مورد خرده- گيرى واقع ميگرديد كه چرا همه‌اش چند پهلو و چند بعدى است ولى وجود محكمات در بيان اصول مسلّمه دين و وجود متشابهات در پشتوانه بودن بتازگى ابدى قرآن، هر دو مكمّل همديگراند و اين كتاب مبين با اين دو بال عظيم بپرواز آمده و روى اين دو ركن اساسى قرار گرفته است و هر يك بدون آنديگرى ناقص خواهد بود.

بهتر است آيه را بار ديگر از نظر بگذرانيم:

هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتابَ مِنْهُ آياتٌ مُحْكَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ‌ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ‌ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغاءَ تَأْوِيلِهِ وَ ما يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ‌