سجده: 27. «وَ سِيقَ‌ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَراً» زمر: 73. سائق:

راننده‌ «وَ جاءَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَعَها سائِقٌ‌ وَ شَهِيدٌ» ق: 21. رجوع شود به «شهد».

مساق: مصدر ميمى است‌ «إِلى‌ رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمَساقُ‌» قيامة: 30.

آنروز سوق شدن بسوى پروردگار تو است.

ساق: ما بين پا و زانو است‌ «وَ كَشَفَتْ عَنْ‌ ساقَيْها» نمل: 44. هر دو ساق خويش را عريان كرد. جمع آن سوق بضمّ اول است‌ «فَطَفِقَ مَسْحاً بِالسُّوقِ‌ وَ الْأَعْناقِ» ص: 33.

شروع كرد دست كشيدن بساقها و گردنهاى اسبان.

ايضا سوق بمعنى بازار است جمع آن اسواق ميايد «وَ قالُوا ما لِهذَا الرَّسُولِ يَأْكُلُ الطَّعامَ وَ يَمْشِي فِي‌ الْأَسْواقِ‌» فرقان: 7.

«وَ الْتَفَّتِ‌ السَّاقُ‌ بِالسَّاقِ‌. إِلى‌ رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمَساقُ‌» قيامة: 29. ساق بساق پيچيد آنروز رانده شدن بسوى خداست. ساق را شدت معنى كرده‌اند در مجمع فرموده از «قامت الحرب على‌ سَاقٍ‌» شدت جنگ را اراده ميكنند در نهايه آمده كشف الساق مثل است براى شدّت امر.

آيه فوق درباره وقت مرگ است مراد از آن ظاهرا رسيدن دو شدّت بهم ديگر است. شايد غرض شدّت جدائى از دنيا و شدّت مشاهده عالم برزخ باشد.

«يَوْمَ يُكْشَفُ عَنْ‌ ساقٍ‌ وَ يُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ فَلا يَسْتَطِيعُونَ» قلم: 42.

روزى كه كار بشدّت رسد و بسجده دعوت شده و قادر نميشوند. ابن كثير در تفسير خود از صحيح بخارى از ابو سعيد خدرى نقل كرده كه: از حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله شنيدم ميفرمود:

پروردگار ما ساق خود را عريان ميكند همه مؤمنين و مؤمنات بآن سجده ميكنند جز آنانكه در دنيا از روى ريا و سمعه سجده ميكردند ميخواهند سجده كنند قامتشان خم نميشود. و گويد: اين حديث در صحيح بخارى و مسلم و غير آن آمده‌