اين آسمان كه سيارات و خورشيد آنرا مشخص ميكنند پيش از زمين است و زمين نسبت بآن مثل نخود كوچكى است نسبت بگنبدى بزرگ.

در كتاب آغاز و انجام جهان ص 37 با استفاده از كلمات آيه روشن نموده كه منظور از آسمان در اينجا آسمان منظومه شمسى است.

احتمال ديگر آنست مراد از آسمان كهكشان ما باشد كه منظومه شمسى قسمت كوچكى از آنست. در «ارض» نيز مطلبى راجع بآن گذشت.

9- در هفت محل از قرآن مجيد آمده كه آسمانها و زمين در شش روز آفريده شدند مثل‌ «إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ» اعراف: 54. ايضا آيات سوره‌هاى يونس: 3- هود: 7- فرقان: 59- سجده: 4- ق: 38- حديد: 4. ظاهر السموات نشان ميدهد كه منظور همه آسمانهاست ولى در سوره فصلت آيه 9 تا 12 اين شش روز تشريح شده است و روشن ميشود كه مراد آسمانهاى هفتگانه زمين است و از آن چنين بر ميايد كه زمين و آسمان كه بصورت گاز غليظ بود در دو روز (دوران) آفريده شد و در عرض چهار روز در زمين تقدير اقوات گرديد و گاز غليظ بصورت آسمانهاى هفتگانه در آمد مشروح اين سخن را در «ارض» مطالعه كنيد.

پيداست كه غرض از روز 24 ساعت نيست بلكه منظور دوران است كه شايد ميليونها سال طول كشيده باشد.

10- در بسيارى از آيات مراد از «السماء» طبقات هفتگانه جوّ است كه مفرد و مطلق آمده مثل‌ «يَوْمَ تَكُونُ‌ السَّماءُ كَالْمُهْلِ» معارج: 8. «وَ انْشَقَّتِ‌ السَّماءُ فَهِيَ يَوْمَئِذٍ واهِيَةٌ» حاقه: 16.

«فَفَتَحْنا أَبْوابَ‌ السَّماءِ بِماءٍ مُنْهَمِرٍ» قمر: 11. ولى در بعضى غرض مطلق عالم فوق است نظير «وَ جَنَّةٍ عَرْضُها كَعَرْضِ‌ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ» حديد: 21- «فَوَ رَبِ‌ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ ...» ذاريات:

23. «وَ هُوَ الَّذِي فِي‌ السَّماءِ إِلهٌ وَ فِي‌