بيت المقدس و ديدن طور سينا و يا ديدن اينكه خداوند او را چگونه در يك شب آنهمه مسافت راه برد و يا مانند اينها باشد هيچ و اگر منظور از آن همان‌ «لَقَدْ رَأى‌ مِنْ آياتِ رَبِّهِ الْكُبْرى‌» باشد، معلوم ميشود كه اسراء مقدمه معراج بوده است.

ناگفته نماند روايات معراج از طريق شيعه و اهل سنت بقدرى زياد است كه نميشود وقوع آنرا فى الجمله انكار نمود و بزرگان اسلامى در عقيده بمطلق معراج متفق القول‌اند.

براى نمونه بتفسير مجمع البيان، صافى، برهان، و الميزان و غيره ذيل آيه اسراء رجوع شود همچنين به بحار ج 18 طبع جديد رجوع شود كه از ص 282 تا ص 410 مجموعا 128 صفحه باين مطلب اختصاص داده شده است.

طبرسى رحمه اللّه در مجمع البيان فرموده: درباره معراج پيامبر ما صلّى اللّه عليه و آله روايات زيادى نقل شده و بسيارى از صحابه مثل، ابن عباس، ابن مسعود، انس، جابر بن عبد اللّه، حذيفه، عايشه ام هانى و غيرهم آنرا از آنحضرت نقل كرده‌اند. بعضى زياد و بعضى كم كرده است و مجموع آنها به چهار قسم منقسم است اول آنچه يقينى است چون اخبار درباره آن متواتر و علم بصحت آن حاصل است. دوّم آنچه در اين باره نقل شده از چيزهائيكه عقل جايز ميداند و اصول اسلامى از آن ابا ندارد ما نيز آنرا جايز دانسته و قطع ميكنيم كه آن در بيدارى آنحضرت بوده نه در خوابش سوّم آنچه ظاهرش مخالف اصول است ولى ميشود طورى توجيه كرد كه مخالف عقل نباشد بهتر آنست كه مطابق حق و دليل تأويل شود. چهارم آنچه ظاهرش صحيح نيست و تأويل آن جز بمشقت بعيد ممكن نميباشد. بهتر آنست كه آنرا قبول نكنيم.

امّا اوّلى كه مقطوع به است آنست كه آنحضرت فى الجمله معراج كرده است. امّا دوّمى از آنجمله‌