[مَسْجِد ضِرَار]

قبا دهى است در دو ميلى مدينه كه رسول خدا صلى اللّه عليه و آله در هجرت بآنجا وارد شد و در آنجا مسجدى ساخت و آن اوّلين مسجديست كه در اسلام ساخته شد و آنرا احترام بخصوصى است‌ «لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى‌ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ ...» اين مسجد منتسب به بنى عمرو بن عوف است كه در قبا ساكن بودند. جماعتى از منافقان از بنى غنم بن عوف بر آنها حسد برده در كنار مسجد قبا مسجدى ساختند و چون از آن فارغ شدند پيش حضرت رسول صلى اللّه عليه و آله آمده گفتند: يا رسول اللّه مسجدى ساخته‌ايم براى ناتوانها و اهل حاجت كه نمى‌توانند بمسجد قبا بروند و نيز ميخواهيم در فصل سرما و باران از آن استفاده كنيم، دوست داريم كه تشريف آورده در آن نماز بخوانيد و از خدا بركت بخواهيد (نماز خواندن آنحضرت دليل رسميّت آن در مقابل مسجد قبا بود) حضرت در آنموقع مشغول مقدمات سفر تبوك بود فرمود: الآن در پاى سفرم اگر بر گشتيم انشاء اللّه آمده و براى شما نماز ميخوانيم. و ضمنا ابو عامر راهب كه از دشمنان آنحضرت و از دشمنان اسلام بود باهل آنمسجد نامه نوشت كه: آماده شويد و مسجدى بسازيد من پيش قيصر روم ميروم با لشكرى وارد مدينه شده و محمد صلى اللّه عليه و آله را از مدينه خارج ميكنيم. منافقان در انتظار ورود ابو عامر بودند و ميخواستند از آنمسجد استفاده كنند لذا قرآن آن مسجد را مسجد ضرار خواند مسجديكه بضرر اسلام و براى كفر و ايجاد تفرقه و كمينگاه دشمن اسلام ساخته شده بود.

رسول خدا صلى اللّه عليه و آله چون از تبوك بر گشت آيات وحى ماجرى را خبر داد و حضرتش را از رفتن و نماز خواندن در آن نهى كرد و مسجد قبا را ستود.

آنحضرت بچند نفر دستور داد رفته آنمسجد را ويران كرده و محلش را مزبله نمودند اينك آيات:

«وَ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً