خود عمل ذكر شده است مثل‌ فَالْيَوْمَ لا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْئاً وَ لا تُجْزَوْنَ‌ إِلَّا ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ‌ يس: 54 امروز بكسى ستمى نميشود و جزاء داده نميشويد مگر آنچه را كه ميكرديد لا تَعْتَذِرُوا الْيَوْمَ إِنَّما تُجْزَوْنَ‌ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ‌ تحريم: 7 امروز اعتذار نجوئيد فقط آنچه را ميكرديد جزاء داده ميشويد همچنين است آيه 90 نمل و 39 صافات و غيره.

اين آيات راجع بتجسّم عمل است و قرآن كريم در اين باره صراحت دارد يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُحْضَراً وَ ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ ... آل عمران: 30 بگمان نگارنده آياتيكه نظير مَنْ عَمِلَ سَيِّئَةً فَلا يُجْزى‌ إِلَّا مِثْلَها ... غافر: 40 هستند با آيات فوق تفاوت ندارند زيرا عمل روز قيامت در قالب ديگرى تحويل انسان داده خواهد شد لذا ميشود گفت: اين مثل آنست و يا اين آن است.

د: راغب در مفردات گفته:

فعل جزى از باب مفاعله در قرآن بكار نرفته است. ولى بر خلاف گفته او يك جا در قرآن فعل مفاعله هست‌ ذلِكَ‌ جَزَيْناهُمْ‌ بِما كَفَرُوا وَ هَلْ‌ نُجازِي‌ إِلَّا الْكَفُورَ سباء: 17 ولى بنظر ميايد كه‌ «نُجازِي» در اينجا بين الاثنين نيست بلكه بمعنى تكثير و شدّت مجازات است.

ه: جزيه كه از اهل كتاب گرفته ميشود از مادّه جزى است علّت اين تسميه بعقيده راغب آنست كه در حفظ خون و احترام اهل كتاب، بآن اكتفا ميشود، طبرسى فرموده: مجازات است در مقابل پايدارى در كفر ...

قاتِلُوا الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ ... مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ‌ توبه: 29 بجنگيد با آنانكه بخدا و روز حشر ايمان نمياورند ... از كسانيكه بآنها كتاب داده شده تا جزيه را با دست خود بدهند در حاليكه بحكومت اسلام خاضع‌اند.

جزيه مالياتى است كه از اهل‌