زيانكاران و هلاكت يافتگان، خود و اهل خويش را در روز قيامت بزيان
انداختهاند، يعنى چه؟!.
زيانكار فقط خودش را بهلاكت مياندازد اين چه ربطى باهل دارد؟!. آنوقت
چرا فقط در قيامت بزيان مياندازد حال آنكه عمل و رفتار و تلقين او در دنيا نيز در
باره اهلش اثر دارد؟.
گفتهاند: چون زيانكاران ضلالت خود را بر اهل بيت و خواصّ خويش تحميل
ميكنند بدين علّت آنها را نيز خاسر ميكنند.
ولى اين كلّيت ندارد وإِنَالْخاسِرِينَ ...جمع محلّى بالف و لام مفيد كليّت
است يعنى همه خاسرين چنيناند. احتمال نزديك بيقين آنست كه مراد از «أَهْلِيهِمْ»اهل آخرت
است كه از عمل بوجود ميايد چنانكه باحتمال قوى مراد از اهل در آيه ... يُحاسَبُ حِساباً
يَسِيراً وَ يَنْقَلِبُ إِلى أَهْلِهِ مَسْرُوراًانشقاق: 9 اهل عمل است. اهليكه از
عمل انسان توليد شده، و ربطى باهل اين دنيا ندارد. در اينصورت چون زيانكاران عمل
صالح ندارند در آخرت اهل ندارند. يعنى اهل خود را هلاك كرده و از بين بردهاند.
بنظر ميايد: منظور از «خسروا- خسران»
از بين بردن تمام رأس المال و زيان كلّى است، يعنى نه از نفوسشان سرمايهاى مانده
و نه اهلى براى آنها بوجود آمده است.
و «خسران» در آيه متعدى است در الميزان، بعد
از ذكر قول اوّل احتمال فوق را نقل و پسنديده است و در مجمع آنرا به حسن كه يكى از
مفسران است نسبت ميدهد و از ابن عباس نقل ميكند: براى هر كس در بهشت منزلى و اهلى
هست، هر كه اطاعت خدا كرد باو داده ميشود و هر كه نافرمانى نمود بآتش ميرود و منزل
و اهلش باهل طاعت تحويل ميگردد و اين است معنىأُولئِكَ هُمُ
الْوارِثُونَاين سخن با آيه ما نحن فيه قابل تطبيق است.