چنانكه راغب گفته است.

در آياتى نظير أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِي‌ حَاجَ‌ إِبْراهِيمَ فِي رَبِّهِ‌ بقره:

258 فَمَنْ‌ حَاجَّكَ‌ فِيهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ‌ آل عمران: 61 ظاهرا مراد مطلق محاجّه و مخاصمه و جدل است زيرا باطل و كافر دليلى روشن ندارد تا حجّت بمعناى واقعى باشد و اين معنى در آياتى مانند قُلْ أَ تُحَاجُّونَنا فِي اللَّهِ‌ بقره: 139 و غيره حتمى است.

حجّت بمعناى اصلى آن، همان برهان است كه در بعضى از آيات آمده است‌ قَدْ جاءَكُمْ بُرْهانٌ مِنْ رَبِّكُمْ‌ نساء: 174 رجوع شود به «برهان».

وَ الَّذِينَ‌ يُحَاجُّونَ‌ فِي اللَّهِ مِنْ بَعْدِ ما اسْتُجِيبَ لَهُ‌ حُجَّتُهُمْ‌ داحِضَةٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ عَلَيْهِمْ غَضَبٌ وَ لَهُمْ عَذابٌ شَدِيدٌ شورى: 16.

پى بردن بوجود خدا و اثبات او از راه علّت و معلول فطرى انسان است فطرت انسان بر هستى خدا پايه گذارى شده است لذا هر كه در باره وجود خدا يا دين او مخاصمه كند بعد از آنكه فطرتش آنرا اجابت و قبول ميكند، حجّت چنين كسى در پيش خدا بى‌اثر و خودش مورد غضب و عذاب خداست، اين است معنى آيه، چنانكه مدلول آيه‌ وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها شمس: 7- 8 و همچنين مضمون آيه‌ فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها روم: 30 است.

خيلى بعيد بنظر ميرسد كه مراد قبول كردن عدّه‌اى از مردم باشد و خدا بفرمايد: چون عدّه‌اى خدا را پذيرفته‌اند پس هر كه نپذيرد مورد غضب است زيرا مطلق پذيرفته شدن يك چيز دليل حقانيّت آن نميشود چه بسا باطل كه عدّه‌اى آنرا پذيرفته‌اند اللهم اينكه مراد پذيرفتن عدّه‌اى از مردم پاك و سليم النفس باشد مثل پيامبران كه روى فطرت خدا دادى پذيرفته‌اند، در اين صورت برگشت آن تقريبا بآنچه ما گفتيم است.

إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُنْكِحَكَ إِحْدَى‌