حاجّ‌ در آيه‌ أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِ‌ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ ... توبه: 19 مفرد و بمعنى زائر و قاصد بيت است و مراد از آن مطلق زائر ميباشد.

حجّ اكبر

وَ أَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ‌ الْحَجِ‌ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِي‌ءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَ رَسُولُهُ‌ توبه: 3 مراد از حجّ اكبر چيست؟ در الميزان آمده: در باره‌ يَوْمَ‌ الْحَجِ‌ الْأَكْبَرِ اقوالى است يكى آنكه آن يوم نحر در سال نهم هجرت بود كه مسلمين و مشركين جمع شدند و بعد از آن مشركين حجّ نياوردند، روايات اهل بيت عليهم السّلام اين قول را تأييد ميكند و اعتبار نيز بر آن مساعد است كه آن بزرگترين روزى بود كه هر دو فريق در منى جمع شدند (على هذا حجّ اكبر يكدفعه بيشتر نبوده است) از اهل سنت نيز رواياتى رسيده و حاصل عمده آنها اين است كه حجّ اكبر اسم روز قربانى است على هذا در هر سال تكرار ميشود.

از جمله اقوال اينكه آن، روز عرفه است. از جمله آنكه روز دوّم نحر است و نيز تمام ايّام حجّ را گفته‌اند (الميزان باختصار).

در تفسير برهان ذيل روايت فضيل بن عياض از امام صادق عليه السّلام چنين است: پس معناى اين لفظ (حجّ اكبر) چيست؟ فرمود:

اكبر ناميده شد زيرا سالى بود كه در آن مسلمين و مشركين هر دو حجّ آوردند و بعد از آن مشركين حجّ نياوردند. طبرسى در باره آن سه قول نقل كرده كه دوّمى همان قول الميزان است.

قُلْ فَلِلَّهِ‌ الْحُجَّةُ الْبالِغَةُ فَلَوْ شاءَ لَهَداكُمْ أَجْمَعِينَ‌ انعام: 149 راغب گويد حجّت دليلى است كه مقصود را روشن ميكند. بگو دليل كامل براى خداست اگر ميخواست همه را هدايت ميكرد. على هذا محاجّه بمعنى حجّت آوردن، آنست كه هر يك بخواهد با حجّت خود ديگرى از دليل خود منصرف كند