قواعد فقه - محقق داماد‌، سيد مصطفى

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 2 صفحه : 84

‌
د) آيه ديگر، آيه 286 سوره بقره است. در اين آيه خداوند مى‌فرمايد: «... رَبَّنٰا وَ لٰا تَحْمِلْ عَلَيْنٰا إِصْراً كَمٰا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِنٰا ...»؛ خداوندا «اصر» را آن طور كه بر پيشينيان ما تحميل فرموده‌اى؛ بر ما تحميل مكن.
واژه «اصر» به فشار، سنگينى، گناه و حبس همراه فشار معنى شده است و مراد از آن، احكام ضيق‌آور و مشقت‌بار است. مفسران گفته‌اند كه پيامبر عظيم الشأن اسلام (ص) در شب معراج از خداوند خواسته است كه امور موجب اصر و مضيقه را كه در امتهاى قبل وجود داشته است از مسلمانان بردارد [1] و نيز منظور از «اصر» در امتهاى گذشته، مسائلى مانند حرمت غنائم، عدم مجالست با زنان حائض و قطع آن بخش از لباس افراد بوده است كه به نجاست آلوده مى‌شد. [2] برخى نيز به استناد روايتى كه در احتجاج طبرسى نقل شده است، نماز شب و خواندن نماز را در مكانهاى خاص از جمله موارد مذكور دانسته‌اند. [3]
2. سنت
روايتهاى متعددى نيز از معصومان (ع) نقل شده كه مبناى قاعده نفى عسر و حرج قرار گرفته است و در ادامه به درج و تبيين مختصر آنها مى‌پردازيم:
الف) روايت عبد الاعلى مولى آل سام. «قلت لأبي عبد اللّه عليه السّلام عثرت فانقطع ظفرى فجعلت على اصبعى مرارة فكيف اصنع بالوضوء؟ قال يعرف هذا و اشباهه من كتاب اللّه عزّ و جلّ: قال اللّه مٰا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ، امسح عليه». [4] در اين روايت، راوى به امام صادق (ع) مى‌گويد كه به زمين افتاده و ناخن وى جدا شده و انگشت خود را با پارچه بسته است، حال چگونه بايد وضو بگيرد. امام (ع) مى‌فرمايد: حكم اين قضيه و نظاير آن از كتاب خدا روشن مى‌شود؛ زيرا خداوند فرموده‌

[1] الميزان فى تفسير القرآن؛ ج 2، ص 620.
[2] قرطبى، محمد بن احمد بن ابى بكر؛ الجامع لاحكام القرآن (تفسير قرطبى)؛ ج 7،ص 300.
[3] عوائد الايام؛ ص 58.
[4] وسائل الشيعة؛ ج 1، ص 327 و كلينى (ثقة الاسلام)، محمد بن يعقوب؛ فروع كافى؛ ج 1،ص 11 و طوسى (شيخ)، محمد بن حسن(شيخ الطائفه)؛تهذيب الاحكام؛ ج 1، ص 103.

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 2 صفحه : 84

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست