قواعد فقه - محقق داماد‌، سيد مصطفى

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 2 صفحه : 38

‌
شرطيت و سببيت، از احكام تكليفى انتزاع مى‌شوند؛ بدين معنا كه وقتى شرع جواز و اباحۀ تصرّف در مالى را براى كسى جعل مى‌كند، ملكيت از آن انتزاع مى‌گردد و بنابراين آيه در صدد بيان حكم تكليفى است و حكم وضعى لزوم منتزع از حكم تكليفى است؛ [1] اما پس از ايشان اكثر فقيهان معتقدند كه احكام وضعى مستقيما قابل جعلند و منظور آيه بيان حكم وضعى است و به تعبير ديگر، هدف آيه بيان نفوذ و لزوم عقود و شروط است. [2]
آيات مربوط به وفاى به عهد نظير ... «وَ الْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذٰا عٰاهَدُوا ...» [3]
(مؤمنان كسانى هستند كه به عهد خود وفا مى‌كنند) و «وَ الَّذِينَ هُمْ لِأَمٰانٰاتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ رٰاعُونَ»* [4] (آنان كه اداى امانت و وفاى به عهد را مراعات مى‌كنند)، همان‌طور كه حكم عهد و پيمان بندگان با خداوند را بيان مى‌كند، پيمانهاى خصوصى ميان مردم را نيز در برمى‌گيرد.
2. سنت
اخبار و روايات متعددى مضمون «المؤمنون (المسلمون) عند شروطهم» را نقل كرده‌اند كه به برخى از آنها اشاره مى‌شود:
1. عبد الله بن سنان از امام صادق (ع) نقل كرده است كه فرمودند: هر كس مخالف كتاب خدا شرط كند، مجاز نيست كه انجام دادن آن را بخواهد و كسى كه به آن ملتزم شده نيز لازم نيست به آن وفا كند. مسلمانان تا زمانى ملزم به وفاى به شروط هستند كه آن شروط موافق كتاب خدا باشد. [5]
2. ذيل روايت قبل از طريق ابن سنان از امام صادق (ع) روايت ديگرى به همان مضمون آمده است. [6]
3. موثقه اسحاق بن عمار از امام صادق (ع) كه در آن امام (ع) از پدرشان نقل‌

[1] مكاسب؛ ص 283.
[2] منية الطالب؛ ج 2 ص 131؛ طباطبايى حكيم، محسن؛ مستمسك العروةالوثقى؛ ج 12، ص 268 و خويى (آيت الله)،ابو القاسم؛ مصباح الفقاهة؛ ج 2، ص 142.
[3] بقره، 177.
[4] مؤمنون، 8.
[5] وسائل الشيعة؛ ج 12، ص 353.
[6] همانجا.

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 2 صفحه : 38

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست