قواعد فقه - محقق داماد‌، سيد مصطفى

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 2 صفحه : 279

‌
متعلق به كسى دانسته كه آنها را بيرون بياورد، در اينكه اعراض از موجبات سلب مالكيت است و رابطۀ مالكيت با مالك، حتى قبل از بيرون آوردن و تصرف ديگران قطع مى‌شود، صراحت ندارد. اما در ماده 1191 قانون مدنى اتيوپى كه مقرر شده: «اعراض صحيح از منقول، سالب مالكيت است»، اعراض، كليۀ اموال منقول را شامل مى‌شود و به صراحت سالب مالكيت دانسته شده است.
اعراض در قانون مدنى مصر
در قانون مدنى مصر به جاى واژۀ اعراض لفظ «تخلّى» آمده است. متن ماده 871 به اين صورت است: «و يصبح لا مالك له اذا تخلّى عنه مالكه بقصد النزول عن ملكيّته»؛ يعنى مال منقول وقتى بدون مالك محسوب مى‌شود كه مالك آن به قصد خروج از ملكيت خويش، مال را رها ساخته باشد. مطابق اين ماده:
1. سلب رابطه مالكيت، مبتنى بر دو عنصر است؛ عنصر مادى و عنصر معنوى.
عنصر مادى، ترك مال منقول و عنصر معنوى، قصد سلب مالكيت منقول است. بنابراين به صرف آنكه شخصى مالى را از حيّز انتفاع خارج سازد- بدون آنكه قصد اعراض داشته باشد- مال از مالكيت او خارج نمى‌شود.
2. مادۀ فوق اعراض را فقط در منقول مجاز دانسته است. بنابراين در اموال غير منقول، نظير اراضى و املاك، اعراض متصور نيست و هرگاه شخصى به خاطر فرار از ماليات، از املاك خود اعراض كند، به رغم ارادۀ او مال در ملكيت وى باقى خواهد ماند.
3. با اجتماع دو عنصر مذكور، مال منقول از ملكيت مالك آن خارج شده، بلامالك مى‌شود و براى سقوط مالكيت لازم نيست شخص ديگرى بر آن تسلط مالكانه پيدا كند، بلكه صرف اعراض، مسقط مالكيت است. [1]

[1] ر.ك.: الوسيط فى شرح القانون المدنى؛ ج 9،ص 15.

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 2 صفحه : 279

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست