صورت صحّت سند هم، به دليل وجود احتمال دسّ و اعمال نظر و اجتهاد شخصى نمى توان به اين قبيل روايات مطمئن بود. [1]
ايشان در تفسير آيه ۴۵ سوره مائده با صراحت مى فرمايد:
«اسباب نزولى هم كه اينجا گفته شده، مختلف است و همه اش هم نظريه هاى مفسرين پيشين است؛ چنان كه بيشتر اسباب نزولى كه براى آيات قرآنى ذكر شده، چنين است». [2]

۵. نقد اسرائيليات

اگر چه بنابر مشهور، اسرائيليات به رواياتى اطلاق مى شود كه از منابع يهودى نقل شده باشد، ولى اين واژه بر همه آنچه از منابع يهودى يا مسيحى روايت شده باشد، اطلاق دارد و اين نامگذارى از باب تغليب و بدان جهت است كه بيشترين روايات جعلىِ اهل كتاب، مربوط به مآخذ و منابع يهودى است. [3]
آرى، در دوره اى كه نقل و كتابت حديث گناهى نابخشودنى و جرمى عظيم به حساب مى آمد و دستگاه خلافت، از نقل احاديث پيامبر صلى الله عليه و آله به شدّت ممانعت به عمل مى آورد، گروهى به ظاهر مسلمان همچون كعب الاحبار، عبداللّه بن سلام، وهب بن منبّه، تميم دارى و ديگران با تقرّب به دربار خلفاء هر چه توانستند انديشه هاى خرافى آيين تحريف شده خويش را به نام احاديث پيامبر صلى الله عليه و آله و صحابه در بين مسلمانان انتشار دادند؛ [4] به گونه اى كه به تعبير حكيم فرزانه و مفسر بديل

[1] الميزان، ج ۴، ص ۳۵۴؛ قرآن در اسلام، ص ۱۴۶؛ روش علامه طباطبايى در تفسير الميزان، ص ۳۰۲.

[2] الميزان، ج ۵، ص ۵۶۰.

[3] الاسرائيليات فى التفسير والحديث، ص ۱۹؛ التفسير والمفسّرون، ج ۱، ص ۱۶۵؛ الدرايه، ص ۵۹؛ شناخت قرآن، ص ۳۵۴.

[4] مرآة العقول، ج ۱، ص ۳۶ ـ ۳۷؛ مقدمه منهج الصادقين، ج ۱، ص ۲۶.