(۲۳)

تأويل در قرآن كريم از نگاه ابوالفتوح رازى [1]

بهاءالدين خرمشاهى

اشاره:

يكى از مفاهيم كليدى در فرهنگ اسلامى، به ويژه در علوم قرآنى، بحث در باب كيفيت درك مفاهيم و مصطلحات و آيات الهى است. در اين زمينه معمولاً بحثهاى جاندار و مفصلى از سوى مفسران و علماى اسلامى صورت گرفته كه مجموعاً بيانگر اصول و ضوابطى براى تفسير و تأويل آيات قرآن كريم است. در قرآن، صراحتاً واژه تأويل به كار گرفته شده، ولى در آيه هفتم از سوره آل عمران نوعى اختلاف در قرائت سبب تفاوت نظرگاهها شده است. با توجه به اهميت تأويل و سوء برداشتها و افراط و تفريطهايى كه در اين باب در تاريخ فرهنگ اسلامى وجود دارد، لازم است اين مبحث مورد تدقيق و بازفهمى جدى قرار داده شود. ما در اين مقال و در مباحثى كه پس از اين خواهيم داشت، گوشه هايى از اين مبحث و تعاريف مربوط به تأويل را همراه با مسائل مربوط به حدود و جواز و ادله عقلى و نقلى آن از زبان دانشوران و قرآن پژوهان برجسته مورد بحث قرار خواهيم داد. در گفت وگوى حاضر، دانشمند معاصر دكتر بهاء الدين خرمشاهى كه از مترجمان و قرآن پژوهان برجسته مى باشند، برخى پرسشهاى ما را در اين باب پاسخ گفته اند. توجه خوانندگان گرامى را به اين مبحث جلب مى كنيم.

[1] وزنامه همشهرى، ۱۲/۲/۱۳۸۰، شماره ۲۳۹۲. گفت وگويى با بهاءالدين خرمشاهى .