(۲)

سبك شناسى كتب علمى در قرن ششم [1]

ملك الشعراء بهار

چنان كه در گفتارهاى پيشين اشاره شد، كتب علمى در اين ادوار و ادوار بعد به زبان قديم و به سبك كهنه نوشته مى شده است؛ از آن جمله در اين قرن نيز آنچه از كتب علمى باقى مانده است، به زبان قديم و به طرز كهنه است. گذشته از كتب صوفيه مانند اسرار التوحيد و تذكرة الاولياء عطار كه از كتب قرن ششم اند و نظر به حفظ عبارات مشايخ طورى به شيوه قديم تحرير يافته اند كه ما آنها را در رديف كتب قرن پنجم نهاديم، تفسير ابوالفتوح رازى است كه ربطى به كتب و كلمات صوفيان ندارد و تقريباً نيز بر همان منوال تحرير شده است؛ همچنين بعضى از تأليفات شيخ حكيم ابوالفضل حُبَيش بن ابراهيم است كه به شيوه عصر سامانيان نوشته شده است، و نيز كتابى از امام فخر رازى است به نام حدائق الأنوار فى حقائق الأسرار كه آن را «جوامع العلوم» هم خوانده اند. اين كتاب هم به شيوه نثر ساده تأليف شده است، ليكن يا در كتاب دست برده اند و يا خود مؤلف آن را به مقتضاى عصر ساده تر نوشته است، و از او هم اسمى برده خواهد شد، و ديگر حدائق السحر خواجه رشيد وطواط است كه قدرى متمايل به سبك قديم ترى است.

الف) ابوالفتوح رازى

هو الشيخ الامام جمال الدين ابوالفتوح الحسين بن على بن محمد بن احمد بن الحسين بن احمد الرازى، از علماى تفسير و كلام و اعاظم فضلاى ناقل احاديث و از نويسندگان بزرگ فارسى قرن ششم هجرى است. شيخ ابوالفتوح مؤلفاتى دارد و مهم تر از همه تفسير قرآن موسوم به روض الجنان و روح الجنان است به زبان فارسى

[1] بك شناسى، چاپ دوم، انتشارات اميركبير، ۱۳۳۷ش، ج ۲، ص ۳۹۰ ـ ۳۹۳.