است. در صد ساله اخير بعد از ورودِ صنعت چاپ و چاپخانه به اين مرز و بوم، تفسير روض الجنان جزء اولين كتابهايى قرار مى گيرد كه به چاپ آن اقدام مى كنند. يكى از تحقيقاتى كه لازم است درباره اين تفسير و ترجمه انجام شود، بررسى ويژگيهاى زبانى و واژگانى آن است؛ زيرا خصوصيات زبانى اهل رى در قرن ششم در اين ترجمه و تفسير آشكار است.
نكته قابل توجه ديگر درباره اين كتاب، تفاوت زبانى بين ترجمه ها و تفسير است؛ بدين معنى كه نثر ترجمه هاى ابوالفتوح كهن تر از تفسير وى مى نمايد و به تبع، حوزه واژگان ترجمه ها بسيار وسيع تر و متنوع تر است. و نكته ديگر اينكه ابوالفتوح در ترجمه آيات سخت تحت تأثير ترجمه تفسير طبرى است. بر همين اساس نگارنده از سالهاى قبل، كه توفيق آشنايى بيشتر با اين كتاب سترگ را پيدا كرد، بر آن شد كه برابر نهادهاى فارسى كلمات قرآنى اين ترجمه را همراه با ويژگيهاى زبان آن به دست بدهد. آنچه در ذيل مى آيد، حاصل اين تلاش است.
در بخش واژگان فقط برابر نهادهاى فارسى تبار را آورده ايم و به استثناى موارد معدود، از نقل لغاتى كه ريشه عربى دارد، صرف نظر شده است؛ زيرا از نظر بررسى زبانى در ترجمه و تفسير روض الجنان، آنچه قابل توجه است، واژه هاى فارسى كهن آن است.
ترتيب كار بدين گونه است كه ابتدا لغت و يا تركيبِ برابر نهاد را آورده ايم و سپس واژه قرآنى را در داخل گيومه مقابل آن قرار داده ايم و سپس معادل امروزى آن بر اساس ترجمه هاى مرحوم زين العابدين رهنما و مرحوم ابوالقاسم پاينده آمده است و در نهايت شماره سوره و آيه؛ در موارد معدودى هم براى درك بهتر برابر نهادهاى فارسى، كلمه يا پيشوند يا حرف اضافه قبل از آن را بلافاصله بعد از آن در داخل قلاّب آورده ايم.