يكى از مهم ترين تفسيرهاى اين دوران، چنانچه اشاره شد، تفسير ابوالفتوح رازى است [1] كه «گرچه اولين تفسير پارسى نيست، ولى از مفصّل ترين، مهم ترين، بزرگ ترين و معتبرترين تفاسير زبان فارسى است». [2]
مؤلف بزرگوار اين اثر ارزشمند، با اطلاعات وسيع و آگاهيهاى گسترده اى كه از فرهنگ اسلامى داشته است، تفسيرش را از اطلاعات سودمند و مباحث ارزنده گوناگون آكنده است. [3] علامه بزرگوار مرحوم ميرزا ابوالحسن شعرانى، كه حواشى و تعليقات ذى قيمتى بر اين تفسير دارد، درباره آن مى نويسد:
«در ادب و بيان و صرف و نحو و لغت و امثال آن، غايت جهد را به كار برده است و منتهاى تحقيق به عمل آورده است و هيچ جهت فروگذار نكرده است. آن اندازه شواهد از اشعار عرب و امثال كه براى بيان لغات و قواعد عربيّت آورده، در هيچ يك از تفاسير، مانند كشاف و تفسير طبرى نياورده اند». [4]
همچنين درباره سبك نگارش و نثر آن مى نويسد:
«تفسير ابوالفتوح رازى رحمه الله از جهت فصاحت لفظ و لطف عبارت، بر همه تفاسير فارسى شيعه رجحان دارد. با اينكه مؤلف اصلاً از نژاد عرب است، چون خاندان او

[1] اين تفسير به نام تفسير ابوالفتوح رازى شهرت يافته است، اما چنانچه علامه قزوينى ثابت كرده، به نام روض الجنان و روح الجنان معروف بوده است؛ در حالى كه مرحوم شعرانى، شايد به استناد قول ابن شهر آشوب در معالم العلماء روح الجنان و روح الجنان را پذيرفته و چاپ خود را به اين نام موسوم گردانيده است. ما نيز به تأسى از آن حكيم بى بديل و فرزانه عديم النظير، هر جا به اين سخن استناد كرديم، آن را به همين نام ناميده ايم. چنانچه مثلاً آقاى دكتر عسكر حقوقى كه شايد مفصّل ترين تحقيقات را پيرامون اين تفسير انجام داده باشد كتاب سه جلدى خود را تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازى نام نهاده است. مقدمه تفسير روح الجنان، به كوشش دكتر محمدجعفر ياحقّى و دكتر محمّد مهدى ناصح، ج ۱، ص ۶۴.

[2] مجله حوزه، ش ۲۰، ص ۶۴.

[3] همان، ص ۶۸.

[4] روح الجنان، مقدمه شعرانى، ج ۱، ص ۲۴.