وى در سبب نزول آيه شريفه: «وَ هُوَ الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ...» (شورا ۴۲: ۲۵)، چنين مى گويد:
«عبداللّه عباس گفت: چون ايشان (ضعيف اعتقادان)، اين گمان بد و تهمت [محمد مى خواهد ما را با اهل بيت خود وادار به بيعت كند ]بردند، رسول صلى الله عليه و آله را خداى تعالى اين آيت فرستاد: [أَمْ يَقُولُونَ افْتَرى عَلَى اللّهِ كَذِباً]. ترسيدند و بدانستند كه رسول صلى الله عليه و آله را از غيب، خداى خبر داد. پشيمان شدند و بيامدند با رسول و توبه كردند... . خداى تعالى اين آيت فرستاد». [1]

منابع ابوالفتوح رازى در اسباب نزول

ابوالفتوح رازى در بيشتر موارد، اسباب نزول آيات را از صحابى اى همچون: ابن عباس، ابن مسعود، سعيد بن جبير، عبداللّه بن عمر، جابر بن عبداللّه انصارى، عايشه و .. و نيز از تابعين همانند: مجاهد، قتاده، سدى، كلبى، عطا، شعبى و ...، نقل كرده است. در مواردى نيز به نقل از مفسّران بعد از تابعين صحابه و همچنين از اشخاص ضعيفى چون كعب الاحبار، متعرّض اسباب نزول شده است. ليكن از مفسّران واقعى و آنانى كه در مكتب وحى تربيت يافته اند (اهل بيت پيامبر) چون: على بن ابى طالب عليه السلام و امام باقر و صادق عليهماالسلام بسيار اندك نقل حديث كرده است و اين نشانگر تأثيرپذيرى وى از افكار تفسيرى مختلط عامه زمان خويش بوده است.

ملاك نقد سبب نزول

همچنان كه در بحث گزارشى بودن سبب نزول بيان شد، ابوالفتوح رازى در بسيارى از موارد به صرف گزارش اسباب نزول اكتفاء كرده و جز در موارد اندك، در صدد نقد

[1] همان، ج ۱۰، ص ۵۸.