اما قصه اصحاب الكهف

قال اللّه تعالى: «إِذْ أَوَى الْفِتْيَةُ إِلَى الْكَهْفِ» (كهف ۱۸: ۱۰) [1] . اصحاب سير خلاف كردند در سبب رفتن ايشان به كهف. محمّد بن اسحاق يسار [2] گفت: سبب آن بود كه اهل انجيل تعدّى از حدّ ببردند و فواحش در ميان ايشان ظاهر شد و پادشاهان، طاغى شدند و به بت پرستيدن مشغول شدند و براى طواغيت قربان كردند. در ميان ايشان، جماعتى بودند بر دين عيسى، متشبّث و متمسّك به آن. و پادشاه شهر ايشان مردى بود نام او دقيانوس [3] . بت پرست بود و ظالم و قتّال و طالب آنان كه بر دين مسيح بودند تا ايشان را عذاب كردى و از دين مسيح عليه السلام منع كردى و مادام در تتبّع اين بود و در اطراف و نواحى مُلك خود مى گرديد و هر كجا كسى بودى بر دين عيسى عليه السلام او را مى كشت و عذاب مى كرد و از آن دين منع مى كرد. تا به اين شهر آمد كه اصحاب الكهف در آنجا بودند. مردم بگريختند و پنهان شدند و او مردم را مى گرفت و هر كه در دين او مى رفت، رها مى كرد و هر كه اجابت نمى كرد، او را مى كشت و عذاب مى كرد. و دستها و پايهاى

[1] آن گه كه باز شد آن جوانى چند با آن كهف... (كشف الاسرار، ج ۵، ص ۶۴۰).

[2] محمّد بن اسحاق بن يسار: مكنّا به ابو عبداللّه يا ابوبكر، اوّل كسى است كه در اسلام در مغازى و تواريخ تصنيف ساخت و او از جمله تابعين بود و صديق و امين. و گويند كه: جدّ او يسار مولاى مصطفى صلى الله عليه و آلهبود؛ و بعضى گويند: مولاى او قيس بن مخرمة بن المطّلب بن عبد مناف. و او را قرشى از آن گفتندى كه از موالى قريش بود. آغاز زندگانى ابن اسحاق به مدينه بود و به علت قصص و اشعارى مخالف عفاف كه از او مشهور شد، مورد خشم مالك بن انس امام معروف گرديد و نتوانست در مدينه بماند. ناچار به مصر و پس از آن به عراق رفته، در بغداد به خدمت منصور دوانقى پيوست و به سال ۱۵۰ يا ۱۵۱ق درگذشت. كتاب المغازى در شرح غزوات حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله مهم ترين تأليفات اوست كه ديگر مورّخان اسلام مانند طبرى و ابن هشام از آن نقل كرده اند. براى اطّلاع بيشتر ر.ك: سيرت رسول اللّه ، ترجمه و انشاى رفيع الدين اسحاق بن محمد همدانى قاضى ابرقوه، مقدّمه و تصحيح دكتر اصغر مهدوى، انتشارات بنياد فرهنگ ايران، ۱۳۶۰ش.

[3] ر.ك: حاشيه ص ۴۴۱، كتاب حاضر.