مشغول كسب شده فوائد خود را تخميس كند و در سال بعد، پس از گذشتن يك سال تمام، از خمس دادن اوّل، فوائد يك ساله خود را تخميس نمايد و امّا در مثل زراعت و امثال آن كه فائده، دفعى، حاصل مى‌شود مبدأ سال را موقع حصول فائده، قرار دهد و چنانچه مبدأ كسب خود را نداند يا فراموش كرده باشد بقدر متيقّن، عمل كند.

س 311

- كسى كه درآمدى ندارد يا اگر دارد وافى به مخارج او نيست اگر از هدايايى كه به او مى‌دهند در بعض اوقات چيزى زياد آمد بايد خمسش را بدهد يا نه؟ و آيا لازم است كه تعيين سال، جهت اداء خمس نمايد؟.

ج‌

- تعيين سال براى چنين شخصى لازم نيست. بلى اگر بعد از يك سال از تاريخى كه هديّه را به او داده‌اند تمام يا چيزى از آن باقى بماند بايد خمس آن چه را باقى مانده بدهد.

س 312

- شخصى جهت خمس اموال خود، سال معيّن كرده مثلا اوّل ماه مبارك رمضان اوّل سالش بوده ولى چند سال است در اثر غفلت و يا به خيال اين كه هر ساله قرضش بيشتر از ما زاد است بحساب خود رسيدگى نكرده فعلا تكليفش چيست؟.

ج‌

- فعلا بايد رسيدگى كند و اگر معلوم شد در سالهاى پيش، خمس بدهكار شده اداء نمايد ولى اوّل سالش همان اوّل ماه مبارك رمضان است.

س 313

- شخص زارع جهت اداء خمس، سال قمرى را مبدأ سال خود قرار داده پس از برداشت محصول و قبل از اداء ديون، سالش رسيد آيا تمام محصولش را بايد تخميس نمايد يا پس از اداء قروض و مخارج ساليانه، خمس باقى مانده را بدهد و در صورتى كه بخواهد سال قمرى را به سال شمسى تبديل نمايد به چه كيفيّت عمل كند كه ضرر به اهل خمس نرساند؟.

ج‌

- در فرض سؤال، آن چه زائد بر مؤنه سال گذشته است بايد خمس آن را بپردازد و اگر ديون، در مقابل سرمايه يا عوائد آن نباشد هر سالى كه اداء نمود از مؤنه همان سال، محسوب است و راجع به تبديل سال قمرى به شمسى، ده روز تأخير از سال قمرى اشكال ندارد و در زيادتر از ده روز اگر در آخر سال خود، خمس زائد بر