نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 26 صفحه : 454
مىخوانيم: وَ كانُوا يَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبالِ
بُيُوتاً آمِنِينَ:" آنها در دل كوهها
خانههاى امن مىتراشيدند" نظير همين معنى در آيه 149 سوره شعراء نيز آمده، و
در آنجا تعبير به بيوتا فارهين شده كه دليل بر آن است آنها در اين خانهها به عيش
و نوش و هوسرانى مىپرداختند.
بعضى گفتهاند قوم ثمود نخستين قومى بودند كه بريدن سنگها را از كوه و ايجاد
خانههاى محكم در دل كوهها اقدام كردند.
" واد" كه در اصل" وادى" بوده، و به معنى بستر رودخانه،
يا محل عبور سيلابها، و گاه به معنى" دره" نيز آمده چرا كه سيلابها از
درههايى كه در كنار كوهها است مىگذرد.
و در اينجا مناسب معنى دوم يعنى درهها و كوهپايهها است زيرا با توجه به آيات
ديگر قرآن كه در باره اين قوم سخن مىگويد و در بالا اشاره شد قوم ثمود خانههاى
خود را در دامنه كوهها مىساختند، به اين ترتيب كه سنگها را مىبريدند و در درون
آنها خانههاى امنى ايجاد مىكردند [1] در حديثى آمده است كه پيغمبر اكرم ص در غزوه تبوك در مسير
خود به شمال عربستان به وادى ثمود رسيد، در حالى كه سوار بر اسب بود، فرمود سرعت
كنيد كه شما در سرزمين ملعون و نفرين شدهاى هستيد [2] بدون شك قوم ثمود نيز در عصر خود تمدنى
پيشرفته و شهرهايى آباد داشتند، ولى باز در اينجا به اعداد و ارقامى برخورد
مىكنيم كه مبالغهآميز يا افسانه به نظر مىرسد، مثل اينكه جمعى از مفسران
نوشتهاند كه آنها يكهزار و هفتصد شهر ساخته بودند كه همه آنها از سنگ بود!
***
[1]" با" در" جابُوا الصَّخْرَ بِالْوادِ" ظاهرا معنى ظرفيت دارد.