نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 24 صفحه : 436
***
" و تو چه مىدانى كه آن روز تحقق يابنده چيست"؟ (وَ ما أَدْراكَ مَا الْحَاقَّةُ).
تقريبا عموم مفسران" حاقة" به معنى روز قيامت تفسير كردهاند، به
خاطر اينكه روزى است كه قطعا واقع مىشود، همانند تعبير به" الواقعة" در
سوره" واقعة"، و همين تعبير در آيه 16 همين سوره نيز آمده است، و اينها
همه حاكى از يقينى بودن آن روز بزرگ است.
تعبير به" مَا الْحَاقَّةُ" براى بيان عظمت آن روز است، درست مثل اينكه در
تعبيرات روزمره مىگوئيم: فلان كس انسان است، چه انسانى؟ يعنى حد و مرزى براى
توصيف انسانيت او نيست.
تعبير به" ما أَدْراكَ مَا
الْحَاقَّةُ" باز هم براى تاكيد بيشتر روى عظمت حوادث
آن روز عظيم است، تا آنجا كه حتى به پيامبر اسلام ص خطاب مىشود كه تو نمىدانى آن
روز چگونه است؟ و حقيقت همين است كه درك حوادث قيامت براى ما زندانيان زندان دنيا
امكانپذير نيست، همانگونه كه درك مسائل مربوط به دنيا براى جنينى كه در شكم مادر
است با هيچ بيانى ميسر نمىباشد [1] احتمال ديگرى كه در تفسير اين آيات وجود دارد گرچه كمتر
كسى از مفسران آن را پذيرفته است اينكه" الْحَاقَّةُ" اشاره به
عذابهايى است كه در اين
[1] بعضى از مفسران گفتهاند
جمله" ما أَدْراكَ" در تمام قرآن در جايى گفته شده كه مطلب معلوم و مسلمى است اما" وَ ما يُدْرِيكَ"
در مواردى آمده كه نامعلوم است (مجمع البيان جلد 10 صفحه 343) بعضى ديگر از مفسران
مانند قرطبى نيز اين معنى را نقل كردهاند.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 24 صفحه : 436