ماده اول- بستن سرچشمه‌هاى بردگى‌

بردگى در طول تاريخ اسباب فراوانى داشته، نه تنها اسيران جنگى و بدهكارانى كه قدرت بر پرداخت بدهى خود نداشتند به صورت برده درمى‌آمدند كه زور و غلبه نيز مجوز برده گرفتن و برده‌دارى بود، كشورهاى زورمند نفرات خود را با انواع سلاحها به ممالك عقب افتاده آفريقايى و مانند آن مى‌فرستادند، و گروه، گروه از آنها را گرفته و اسير كرده و با كشتيها به بازارهاى ممالك آسيا و اروپا مى‌بردند.

اسلام جلو تمام اين مسائل را گرفت، تنها در يك مورد اجازه برده‌گيرى داد و آن در مورد اسيران جنگى بود، و تازه آن نيز جنبه الزامى نداشت، و به طورى كه در تفسير آيات فوق گفتيم اجازه مى‌داد طبق مصالح اسيران را بى‌قيد و شرط يا پس از پرداخت فديه آزاد كنند.

در آن روز زندانهايى نبود كه بتوان اسيران جنگى را تا روشن شدن وضعشان در زندان نگهداشت، و راهى جز تقسيم كردن آنها در ميان خانواده‌ها و نگهدارى به صورت برده نداشت.

بديهى است هنگامى كه چنين شرائطى تغيير يابد هيچ دليلى ندارد كه امام مسلمين حكم بردگى را در باره اسيران بپذيرد مى‌تواند آنها را از طريق" من" و" فداء" آزاد سازد، زيرا اسلام پيشواى مسلمين را در اين امر مخير ساخته تا با در نظر گرفتن مصالح اقدام كند، و به اين ترتيب تقريبا سرچشمه‌هاى بردگى جديد در اسلام بسته شده است.

ماده دوم- گشودن دريچه آزادى‌

اسلام برنامه وسيعى براى آزاد شدن بردگان تنظيم كرده است كه اگر مسلمانان آن را عمل مى‌كردند در مدتى نه چندان زياد همه بردگان تدريجا