و جنگلها، و موج آفرين در دل اقيانوسهاست، موجى كه به دريا حيات و حركت مى‌بخشد، و آب را از عفونت و فساد حفظ مى‌كند، و نيز همين بادها كشتيها را بر صفحه اقيانوسها به حركت درمى‌آورد [1] جالب اينكه در آيات فوق نخست سخن از آيات آسمان و زمين مى‌گويد، و در پايان مى‌فرمايد: در اينها نشانه‌هايى براى" مؤمنان" است، سپس از آفرينش موجودات زنده سخن به ميان مى‌آورد، و مى‌گويد: در اين آياتى براى" اهل يقين" است، و بعد از نظام نور و ظلمت و باد و باران بحث مى‌كند، و مى‌گويد:

در اينها نشانه‌هايى براى" اهل تعقل" است.

اين تفاوت تعبير ممكن است به خاطر اين باشد كه انسان سه مرحله را در مسير معرفة اللَّه مى‌پيمايد تا به مقصد رسد، نخست مرتبه" تفكر" سپس مرحله" يقين" و علم و بعد از آن مرحله" ايمان" و به اصطلاح عقد قلب است، و از آنجا كه از نظر شرافت ايمان مرحله اول، يقين مرحله دوم، و تفكر مرحله سوم است اين ترتيب در آيات ذكر شده، هر چند از نظر وجود خارجى، تفكر در مرتبه اول، سپس يقين، و بعد ايمان است، و به تعبير ديگر آنها كه اهل ايمانند از مشاهده آيات الهى به اين مرحله عالى صعود مى‌كنند و آنها كه نيستند لا اقل به مرحله يقين و يا حد اقل به مرحله تفكر درآيند.

مفسران در اين زمينه وجوه ديگرى نيز ذكر كرده‌اند كه آنچه گفتيم مناسبتر است.

[1] در زمينه آثار باد و باران در جلد شانزدهم ذيل آيات 46 تا 50 سوره روم (صفحه 463) بحثهاى مشروحى آمده است.