فرد حق طلب اگر به دليلى قانع نشد نمى‌تواند دلائل احتمالى آينده را نشنيده انكار كند و بگويد دلائل ديگر را نيز در بست رد مى‌كنم! در اينكه منظور از" الَّذِينَ كَفَرُوا" كيست؟ جمعى از مفسران آن را به مشركان تفسير كرده‌اند، و بعضى به يهود و اهل كتاب، ولى قرائن آيات بعد كه سخن از شرك مى‌گويد دليل بر اين است كه منظور مشركان است.

منظور از بِالَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ‌ همان كتب آسمانى است كه قبل از قرآن بر پيامبران ديگر نازل شده است، چرا كه اين تعبير در بسيارى از آيات قرآن به همين معنى- مخصوصا بعد از ذكر قرآن- به كار رفته، و اينكه بعضى احتمال داده‌اند منظور" معاد" و يا" محتواى قرآن" بوده بسيار بعيد به نظر مى‌رسد.

به هر حال انكار ايمان نسبت به كتب انبياى پيشين شايد به اين منظور بوده كه قرآن روى اين مطلب تكيه مى‌كند كه نشانه‌هاى پيامبر اسلام ص در تورات و انجيل به وضوح آمده است، آنها براى نفى نبوت پيامبر اسلام كتب آسمانى ديگر را نيز نفى مى‌كنند، و مى‌گويند: نه به اين كتاب ايمان مى‌آوريم نه به كتب پيش از آن! سپس به وضع آنها در قيامت پرداخته روى سخن را به پيامبر ص كرده، مى‌گويد:" اگر ببينى هنگامى كه اين ستمگران در پيشگاه پروردگارشان براى حساب و دادرسى بازداشت شده‌اند (از وضع آنها در حيرت فرو خواهى رفت) در حالى كه هر يك از آنها گناه خود را به گردن ديگرى مى‌اندازد، و با يكديگر مشغول به جدال و مخاصمه‌اند"؟! (وَ لَوْ تَرى‌ إِذِ الظَّالِمُونَ مَوْقُوفُونَ عِنْدَ رَبِّهِمْ يَرْجِعُ بَعْضُهُمْ إِلى‌ بَعْضٍ الْقَوْلَ‌) [1]

[1]" يرجع" هم به صورت فعل لازم به كار مى‌رود هم به صورت فعل متعدى، و در اينجا به صورت دوم است، و معنى" ارجاع" و بازگشت دادن را مى‌رساند، و از آنجا كه بعد از آن" بَعْضُهُمْ إِلى‌ بَعْضٍ‌" آمده است نتيجتا معنى" مفاعله" را مى‌دهد.