ترجمه:

31- كافران گفتند: ما هرگز به اين قرآن و كتب ديگر كه قبل از آن بوده ايمان نخواهيم آورد، اگر ببينى هنگامى كه اين ستمگران در پيشگاه پروردگارشان (براى حساب و جزا) بازداشت شده‌اند (از وضع آنها تعجب مى‌كنى) در حالى كه هر كدام گناه خود را به گردن ديگرى مى‌اندازد، مستضعفان به مستكبران مى‌گويند:

اگر شما نبوديد ما مؤمن بوديم! 32- (اما) مستكبران به مستضعفان پاسخ مى‌دهند: آيا ما شما را از هدايت بازداشتيم بعد از آن كه به سراغ شما آمد (و آن را به خوبى در يافتيد) بلكه شما خود مجرم بوديد! 33- مستضعفان به مستكبران مى‌گويند وسوسه‌هاى فريبكارانه شما در شب و روز (مايه گمراهى ما شد) هنگامى كه به ما دستور مى‌داديد كه به خداوند كافر شويم و شريكهايى براى او قرار دهيم آنها هنگامى كه عذاب (الهى) را مى‌بينند ندامت خود را كتمان مى‌كنند (مبادا بيشتر رسوا شوند) و ما غل و زنجير در گردن كافران مى‌نهيم آيا جز آنچه عمل مى‌كردند به آنها جزا داده مى‌شود؟!

تفسير:

به تناسب بحثى كه در آيات گذشته پيرامون موضعگيرى مشركان در برابر مساله معاد بود در آيات مورد بحث بعضى از صحنه‌هاى دردناك معاد را براى آنها مجسم مى‌سازد تا به سرانجام كار خويش واقف گردند.

نخست مى‌گويد:" كافران گفتند: ما هرگز به اين قرآن و كتب آسمانى ديگر كه قبل از آن بوده ايمان نخواهيم آورد" (وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَنْ نُؤْمِنَ بِهذَا الْقُرْآنِ وَ لا بِالَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ‌).

كلمه" لن" همانگونه كه مى‌دانيم براى نفى ابد است، بنا بر اين آنها مى‌خواهند بگويند كه اگر تا ابد هم تبليغ كنيد ما ايمان نخواهيم آورد، و اين دليل بر لجاجت آنهاست، كه تصميم خود را براى ابد گرفته بودند، در حالى كه يك‌