گاه از سوى جاهلان نادان.

و گاه از سوى آگاهان بد خواه! خلاصه يك رهبر آگاه در برابر همه اين مشكلات و غير اينها بايد شكيبايى و استقامت كند، هرگز از ميدان حوادث در نرود، بيتابى و جزع نكند، زمام اختيار از دست ندهد، مايوس نگردد، مضطرب و پشيمان نشود، تا به هدف بزرگ خود نائل گردد.

در اين زمينه حديث جامع و جالبى از امام صادق ع نقل شده كه ذكر آن لازم به نظر مى‌رسد.

او به يكى از دوستانش فرمود:" كسى كه صبر كند، مدتى كوتاه صبر مى‌كند (و به دنبال آن پيروزى است) و كسى كه بيتابى مى‌كند مدتى كوتاه بى‌تابى مى‌كند (و سرانجام آن شكست است) سپس فرمود: بر تو باد به صبر و شكيبايى در تمام كارها، زيرا خداوند بزرگ، محمد ص را مبعوث كرد و به او دستور صبر و مدارا داد و فرمود: در مقابل آنچه آنها مى‌گويند شكيبايى كن و در صورت لزوم از آنها جدا شو. اما نه جدا شدنى كه مانع دعوت به سوى حق گردد.

و نيز فرمود: با استفاده از نيكيها به مقابله با بديها بر خيز كه در اين هنگام آنها كه با تو عداوت و دشمنى دارند، همچون دوست گرم و صميمى خواهند شد، و به اين مقام جز صابران و جز كسانى كه بهره عظيمى از ايمان دارند نخواهند رسيد.

سپس افزود: پيامبر ص صبر و شكيبايى پيشه كرد، تا اينكه انواع تيرهاى تهمت را به سوى او پرتاب كردند (مجنون و ساحرش خواندند و شاعرش ناميدند و در دعوى نبوت تكذيبش كردند) سينه پيامبر از سخنانشان تنگ شد، خداوند اين سخن را بر او نازل كرد:" مى‌دانيم كه سينه‌ات از سخنان آنها تنگ مى‌شود اما تسبيح و حمد پروردگارت را بجاى آور و از سجده كنندگان باش" (كه اين عبادتها به تو آرامش مى‌بخشد).