و در الدر المنثور است كه ابن مردويه از ابن عباس روايت كرده كه در شان نزول آيه مذكور گفته است: اين آيه وقتى نازل شد كه مسلمانان از اسراى بدر فديه و خون بها گرفتند و آيه نازل شد كه حق شما نبود چنين كارى كنيد، تا خدايتان اذن مى‌داد و ليكن حال كه گرفتيد خداوند شما و هيچ قومى را بخاطر گناهى كه كرده‌اند عذاب نمى‌كند مگر بعد از آنكه گناهان را براى آنان بيان كند، يعنى قبلا ايشان را نهى بكند[742].

مؤلف: ظاهر اين دو روايت اين است كه راويان خواسته‌اند مصاديقى را براى آيه ذكر كنند، و آيه را با داستان مورد نظر خود تطبيق دهند نه اينكه بگويند آيه در باره خصوص اين داستان نازل شده، و اتصال آيه بدو آيه قبل خود، و اينكه در سياق همان دو آيه قرار دارد، خيلى روشن است، و توضيحش گذشت.

و در كافى به سند خود از حمزة بن محمد طيار، از امام صادق (ع) روايت كرده است كه در معناى آيه‌(وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُضِلَّ قَوْماً بَعْدَ إِذْ هَداهُمْ حَتَّى يُبَيِّنَ لَهُمْ ما يَتَّقُونَ) فرموده: يعنى به ايشان برساند و بفهماند كه چه كارهايى مورد رضاى او و چه كارهايى مورد سخط اوست ...[742].

مؤلف: اين روايت را كافى‌[742] از عبد الاعلى از امام صادق (ع) نيز نقل كرده، برقى هم آن را در محاسن‌[742] خود آورده.

و در تفسير قمى دارد كه امام صادق (ع) فرمود: آيه‌(لَقَدْ تابَ اللَّهُ ...) اينطور نازل شد: لقد تاب اللَّه بالنبى على المهاجرين و الانصار الذين اتبعوه فى ساعة العسرة ، و مقصود آن ابو ذر و ابو خيثمه و عمير بن وهب است، كه نخست تخلف كردند و بعد خود را به رسول خدا رساندند[742].

مؤلف: اين روايت را در تفسير آيه‌(وَ لَوْ أَرادُوا الْخُرُوجَ لَأَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً)[742] همين سوره از حديث مفصلى كه قمى آن را در تفسير خود نقل كرده استخراج نموديم. و در مجمع البيان قرائت لقد تاب اللَّه بالنبى را از امام صادق و از حضرت رضا (ع) نقل كرده‌