شريك هستند در حالى كه آنها در مدينه بودند؟ فرمود: براى اينكه عذر موجهشان نگذاشت شركت كنند[1].

و در مجمع البيان در تفسير آيه‌( لَيْسَ عَلَى الضُّعَفاءِ وَ لا عَلَى الْمَرْضى‌) ...(ما يُنْفِقُونَ ) دارد كه بعضى گفته‌اند: آيه اولى در باره عبد اللَّه بن زائده كه همان ابن ام مكتوم باشد نازل شده، كه مردى نابينا بود و نزد رسول خدا 6 آمد و عرض كرد: يا رسول اللَّه! من پير مردى نابينا و فقير و بى بنيه‌ام و كسى هم ندارم كه دست مرا بگيرد و به ميدان جنگ بياورد، آيا جايز است در شهر بمانم و در امر جهاد شركت نكنم؟ رسول خدا 6 سكوت كرد تا اين آيه نازل شد- نقل از ضحاك. و بعضى ديگر گفته‌اند: در باره عائذ بن عمرو و اصحابش نازل شده- نقل از قتاده.

[چند روايت در مورد بكائين (چند نفرى كه به سبب نداشتن مركب براى حضور يافتن در جنگ بسيار گريستند)]

و آيه دوم در باره بكائين (كسانى كه بسيار مى‌گريستند) نازل شده، و آنها هفت نفر بودند كه عبد الرحمن بن كعب، علبة بن زيد و عمرو بن ثعلبة بن غنمة از قبيله بنى النجار، و سالم بن عمير، هرمى بن عبد اللَّه، عبد اللَّه بن عمرو بن عوف و عبد اللَّه بن مغفل، از قبيله مزينه بودند. اين هفت نفر نزد رسول خدا 6 آمده، عرض كردند: يا رسول اللَّه! ما را سوار كن، چون ما مركبى كه بر آن سوار شويم و بيائيم نداريم. حضرت فرمود: من هم مركبى كه بشما بدهم ندارم- نقل از ابى حمزه ثمالى.

بعضى ديگر گفته‌اند: اين آيه در باره هفت نفر از قبائل مختلف نازل شده كه نزد رسول خدا 6 آمده، گفتند: به ما از شتران و يا اسبان مركبى بده- نقل از محمد بن كعب و ابن اسحاق.

بعضى ديگر گفته‌اند: آنها جماعتى از قبيله مزينه بودند- نقل از مجاهد. بعضى ديگر گفته‌اند: جماعتى از فقراى انصار بودند و چون به گريه و التماس افتادند، عثمان به دو نفر از آنها و عباس بن عبد المطلب هم به دو نفر، و يامين بن كعب نضرى هم به سه نفر از آنها مركب دادند- نقل از واقدى- و سپاهيانى كه در تبوك همراه رسول خدا 6 بودند سى هزار نفر بودند كه ده هزار نفر آنان مركب داشتند[2].

مؤلف: روايات در باره اسماء بكائين اختلاف شديدى دارد.

و در تفسير قمى آمده كه معصوم فرموده: بكائين از رسول خدا 6

[1] الدر المنثور ج 3 ص 267

[2] مجمع البيان ج 5 ص 60