آورده و به بعضى ديگر ايمان نياورده‌اند حكم به كفر نموده، و از آن جمله فرموده:(إِنَّ الَّذِينَ يَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ يُرِيدُونَ أَنْ يُفَرِّقُوا بَيْنَ اللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ يَقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَ نَكْفُرُ بِبَعْضٍ وَ يُرِيدُونَ أَنْ يَتَّخِذُوا بَيْنَ ذلِكَ سَبِيلًا أُولئِكَ هُمُ الْكافِرُونَ حَقًّا وَ أَعْتَدْنا لِلْكافِرِينَ عَذاباً مُهِيناً)[1].

و بنا بر اين، اهل كتاب هم كه به نبوت محمد بن عبد اللَّه (صلوات اللَّه عليه) ايمان نياورده‌اند كفار حقيقى هستند، و لو اينكه اعتقاد به خدا و روز جزا داشته باشند. و اين كفر را به لسان كفر به آيتى از آيات خدا كه همان آيت نبوت باشد نسبت نداده، بلكه به لسان كفر به ايمان به خدا و روز جزا نسبت داده، و فرموده اينها به خدا و روز جزا كفر ورزيدند، عينا مانند مشركين بت‌پرست كه به خدا كفر ورزيدند و وحدانيتش را انكار كردند، هر چند وجودش را اعتقاد داشته، و او را معبودى فوق معبودها مى‌دانستند.

علاوه بر اينكه اعتقادشان به خدا و روز جزا هم اعتقادى صحيح نيست، و مساله مبدأ و معاد را بر وفق حق تقرير نمى‌كنند، مثلا در مساله مبدأ كه بايد او را از هر شركى برى و منزه بدانند مسيح و عزير را فرزند او مى‌دانند، و در نداشتن توحيد با مشركين فرقى ندارند، چون آنها نيز قائل به تعدد آلهه هستند، يك اله را پدر الهى ديگر، و يك اله را پسر الهى ديگر مى‌دانند، و همچنين در مساله معاد كه يهوديان قائل به كرامتند[2] و مسيحيان قائل به تفديه‌[3].

پس ظاهرا علت اينكه ايمان به خدا و روز جزا را از اهل كتاب نفى مى‌كند اين است كه اهل كتاب، توحيد و معاد را آن طور كه بايد معتقد نيستند، هر چند اعتقاد به اصل الوهيت را دارا مى‌باشند، نه اينكه علتش اين باشد كه اين دو ملت اصلا معتقد به وجود اله نيستند، چون قرآن اعتقاد به وجود اللَّه را از قول خود آنها حكايت مى‌كند، گر چه در توراتى كه فعلا موجود است اصلا اثرى از مساله معاد ديده نمى‌شود.

دومين وصفى كه براى ايشان ذكر كرده اين است كه ايشان محرمات خدا را حرام نمى‌دانند ، و همين طور هم هست، زيرا يهود عده‌اى از محرمات را كه خداوند در سوره بقره و

[1] كسانى كه به خدا و پيغمبران او كافر شده و مى‌خواهند خدا و پيغمبرانش را جدا بدانند، و مى‌گويند ما به پاره‌اى از دستورات ايمان آورده و به پاره‌اى ديگر كافريم، و مى‌خواهند ميان اين دو( ايمان خالص و كفر خالص) راه وسطى را اتخاذ كنند اينچنين مردم كافر حقيقى هستند و ما براى كفار عذاب خوار كننده‌اى آماده كرده‌ايم. سوره نساء آيات 150- 151

[2] يهوديان مى‌گفتند: آتش بما نمى‌رسد مگر ايامى معدود، و كسى داخل بهشت نمى‌شود مگر آنكه يهودى باشد.

[3] نصارى مى‌گفتند: مسيح در برابر گناهان مردم خود را فدا داده و عذاب آنان را خريده است.