نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 24
ايشان بوده، تا بدين
وسيله مسلمانان افراد خود را زياد يافته دلهايشان محكم شود و در مقابل دلهاى
مشركين مرعوب گردد - و به زودى گفتارى در اين باره خواهد آمد- و اينكه فرمود:(وَ مَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِنْدِ
اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ) بيان انحصار حقيقت يارى در خداى تعالى است، و اينكه اگر
پيشرفت و غلبه به كثرت نفرات و داشتن نيرو و شوكت بود، مىبايستى مشركين بر
مسلمانان غلبه پيدا كنند كه هم عدهشان بيشتر بود، و هم مجهزتر از مسلمين بودند.
جمله(إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ) تمامى مضمون آيه و متعلقات آن را كه در آيه
قبلى بود تعليل مىكند، و مىفرمايد: به عزت خود ايشان را يارى داده و به حكمتش
ياريش را به اين شكل و به اينصورت اعمال كرد.
(إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعاسَ أَمَنَةً مِنْهُ ...) نعاس
ابتداى خواب را گويند كه عبارت است از خواب سبك، و تغشيه به معناى
احاطه است، و أمنة به معناى امان است، و ضمير منه به خداى
تعالى برمىگردد، و بعضى گفتهاند به عدو برمىگردد، و
رجز به معناى پليدى و نجاست است، و در اينجا مقصود از رجز شيطان
آن وسوسههاى پليدى است كه در قلب راه مىيابد.
[امداد مسلمين
در جنگ بدر با فرو فرستادن باران]
و معناى آيه
اين است كه: اين نصرت و مددكارى خدا به وسيله بشارت و آرامش دادن به دلها همان
موقعى بود كه در اثر آرامش يافتن دلها همهتان به خواب رفتيد و معلوم است كه اگر
ترس و رعب شما از بين نرفته بود معقول نبود كه در ميدان جنگ خواب بر شما مسلط شود،
خداوند باران را هم بر شما نازل كرد تا شما را پاكيزه كند و وسوسه شيطان را از
دلهايتان بزدايد، تا دلهايتان را قوى و نيرومند سازد- جمله(لِيَرْبِطَ عَلى قُلُوبِكُمْ) كنايه از تشجيع است- و نيز تا با فرستادن
باران قدمهاى شما را بر روى ريگهاى بيابان استوار نموده و يا بدين وسيله
دلهايتان را محكم سازد.
اين آيه
شريفه مؤيد رواياتى است كه مىگويد: كفار قبل از مسلمين به لب چاه رسيدند و مسلمين
وقتى پياده شدند كه كفار آب را گرفته بودند و بناچار در زمين خشك و ريگزار پياده
شدند. بعد از مدتى كه مسلمانان محدث و جنب شده، و همه دچار تشنگى گشتند شيطان در
دلهايشان وسوسه كرد و گفت دشمنان شما آب را گرفتند و اينك شما با جنابت و نجاست
نماز مىخوانيد و پاهايتان در ريگها فرو مىرود، لذا خداى تعالى باران را برايشان
بارانيد و با آن هم غسل جنابت كرده و خود را از حدث تطهير نمودند، و نيز اردوگاه
آنان كه ريگزار بود سفت و محكم و اردوگاه كفار گل و لغزنده گشت.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 24