نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 214
خدا در برابر بهشت
فروختهايم امتحان شوند و بايد با ابتلائاتى از قبيل كارزار مورد آزمايش قرار
گيرند كه صادق و كاذب را خوب معلوم مىكند و تتمه و روابط محبت و خويشاوندى با
دشمنان خدا را از دلها قطع مىسازد و كار نجات و هلاكت را يك طرفى مىكند.
پس مؤمنين
بايد امر به قتال را امتثال كنند، بلكه در امتثال آن سبقت هم بگيرند تا هر چه
زودتر صفاى جوهره و حقيقت ايمانشان ظاهر گشته و با آن در روزى كه جز حجت حق بكار
نرود با خداى خود احتجاج كنند.
پس اينكه
فرمود:(أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا) معنايش اين
است كه: گويا گمان كردهايد كه ما شما را بحال خود وا مىگذاريم و حقيقت صدق
ادعايتان در ايمان به خدا و آياتش براى ما روشن نمىگردد؟.
و اينكه
فرمود:(وَ لَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ ...) معنايش اين
است كه: و در خارج معلوم نمىشود كه جهاد مىكنيد يا نه و آيا غير خدا و
رسول و مؤمنين را براى خود اتخاذ مىكنيد يا خير پديد آمدن اين صحنهها در
خارج خود علم خداوند است به آنها، نظير اين بيان با شرح و بسط مختصرى در تفسير
آيه(أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَ لَمَّا
يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جاهَدُوا مِنْكُمْ ...)[1] در جلد
چهارم همين كتاب گذشت، و شاهد اينكه معناى علم همين است كه ما گفتيم جمله(وَ اللَّهُ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ) است.
و كلمه
وليجة بطورى كه در مفردات راغب است به معناى كسى است كه آدمى او را تكيهگاه
خود قرار دهد كه از خانوادهاش نباشد[2].
بحث
روايتى
در تفسير قمى
در ذيل آيه(بَراءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ) مىگويد:
پدرم از محمد بن فضل از ابن ابى عمير از ابى الصباح كنانى از امام صادق (ع) برايم
حديث كرد كه آن حضرت فرمود: اين آيه بعد از مراجعت رسول خدا 6 از جنگ تبوك كه در
سنه نهم هجرت اتفاق افتاد نازل گرديد.
آن گاه
فرمود: رسول خدا 6 بعد از آنكه مكه را فتح كرد در آن سال از