آمدند آيه‌(وَ ما لَهُمْ أَلَّا يُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ ...)، را فرستاد و به دنبالش اجازه فتح مكه را داد، و همين شكست خوردنشان در فتح مكه عذابى بود كه خداوند به ايشان وعده داد[1].

و نيز در همان كتاب از عبد بن حميد، ابن جرير، ابن منذر، ابن ابى حاتم و ابو الشيخ از عطيه (رضى اللَّه عنه) نقل كرده كه گفت: معناى آيه‌(وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فِيهِمْ) اين است كه خداوند مشركين را عذاب نمى‌كند تا تو را از ميان ايشان بيرون برد. و معناى جمله‌(وَ ما كانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ) اين است كه خداوند مؤمنين را عذاب نمى‌كند ما دام كه استغفار كنند، آن گاه دوباره در باره مشركين فرموده:(وَ ما لَهُمْ أَلَّا يُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَ هُمْ يَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ)[2].

و نيز در آن كتاب از ابن ابى حاتم از سدى نقل كرده كه گفته است خداوند در آيه‌(وَ ما كانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ) مى‌خواهد بفرمايد كه اگر استغفار كنند و به گناهان خود اعتراف نمايند مؤمن خواهند بود و در آيه‌(وَ ما لَهُمْ أَلَّا يُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَ هُمْ يَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ) مى‌فرمايد: چگونه عذابشان نكنم و حال آنكه استغفار نمى‌كنند[3].

و نيز از عبد بن حميد و ابن جرير و ابن منذر و ابو الشيخ از مجاهد روايت كرده كه در ذيل آيه‌(وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فِيهِمْ) گفته است: يعنى در ميان ايشان، و در ذيل:(وَ ما كانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ) يعنى مسلمان مى‌شوند[4].

و نيز از عبد بن حميد و ابن جرير از ابى مالك نقل كرده كه گفت:

(وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فِيهِمْ) يعنى اهل مكه، و از جمله‌(وَ ما كانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ) نيز منظور اهل مكه است، و معنايش اين است كه خداوند اهل مكه را عذاب نمى‌كند در حالى كه مؤمنين در ميان ايشان باشند و استغفار كنند[5].

و نيز مى‌گويد: ابن جرير و ابن ابى حاتم از عكرمه و حسن روايت كرده‌اند كه در ذيل آيه‌(وَ ما كانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ) گفته‌اند: اين آيه را آيه بعدى كه مى‌فرمايد(وَ ما لَهُمْ أَلَّا يُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ) نسخ كرده و لذا در مكه به مقاتله و گرسنگى و حصر دچار شدند[6].

مؤلف: ناسازگارى اين روايت با ظاهر آيه و مخصوصا با در نظر داشتن سياق آن خيلى روشن است، صاحبان اين اقوال به اين جهت دچار چنين تكلفات شده‌اند كه خواسته‌اند ميان اين آيه و آيه قبلش و آيات قبل از آن اتصال را حفظ كنند، و از حرفهاى عجيبى كه در اين‌

[1] ( 1 و 2 و 3 و 4 و 5 و 6) الدر المنثور ج 3 ص 181

[2] ( 1 و 2 و 3 و 4 و 5 و 6) الدر المنثور ج 3 ص 181

[3] ( 1 و 2 و 3 و 4 و 5 و 6) الدر المنثور ج 3 ص 181

[4] ( 1 و 2 و 3 و 4 و 5 و 6) الدر المنثور ج 3 ص 181

[5] ( 1 و 2 و 3 و 4 و 5 و 6) الدر المنثور ج 3 ص 181

[6] ( 1 و 2 و 3 و 4 و 5 و 6) الدر المنثور ج 3 ص 181