نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 6 صفحه : 75
مىخواند.
[دو توضيح
لازم در باره معناى جمله:(وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ
النَّاسِ) و جمله:(إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ
الْكافِرِينَ)]
در اينجا اين
سؤال پيش مىآيد: همانطورى كه از آيه مورد بحث استفاده مىشود خداوند رسول خود را
از شر كفار حفظ فرمود؟ و اگر چنين است پس آن همه آزار و محنتها كه از كفار و از
امت خود ديد چه بود؟! و آيا اين آيه با ساير آيات قرآنى كه صريحاند در اينكه رسول
اللَّه 6 در راه تبليغ دين محنتهاى طاقتفرسايى ديده منافات ندارد؟! و آيا جز
اين است كه رسول خدا خودش فرمود: هرگز هيچ پيغمبرى به مقدار و مانند آزارهايى كه
من ديدم نديده و همچنين اين سؤال پيش مىآيد كه اين آيه مىفرمايد: خداوند كفار را
هدايت نمىكند، آيا اين جمله منافى سراپاى قرآن و مخالف صريح عقل نيست؟! خداوندى
كه خود تمامى وسايل هدايت را كه يكى از آنها فرستادن انبيا و كتابهاى آسمانى است
فراهم فرموده، آيا معقول است همين خداى مهربان از طرفى به انبياى خود اصرار بورزد
كه بندگان مرا به خدايشان آشنا كنيد و از طرفى خودش بفرمايد: خداوند كفار را هدايت
نمىكند مگر اينكه حجت خالص بر آنها تمام شود؟! و آيا جز اين است كه ما به چشم خود
مىبينيم كه خداوند كفار را يكى پس از ديگرى هدايت مىكند؟!. جواب سؤال اولى اينست
كه خداى تعالى كه فرموده(إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي
الْقَوْمَ الْكافِرِينَ) در حقيقت جمله(وَ
اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ) را توضيح داده، به اين معنا كه در سعه
اطلاق آن تصرف كرده و اطلاق آن را كه شامل تمامى انواع محنتها، چه آنهايى كه ممكن
بود در مقابل تبليغ اين حكم ببيند و چه غير آن بود تقييد كرده است به آزارهايى كه
در خصوص اين حكم و قبل از موفقيت به اجراى آن ممكن بود از دشمنان برسد، حالا يا به
اين بوده كه آن جناب را در حين تبليغ اين حكم بقتل برسانند، و يا بر او شوريده و
اوضاع را دگرگون سازند، و يا او را به باد تهمتهايى كه باعث ارتداد مردم است
گرفته و يا حيلهاى بكار برند كه اين حكم را قبل از اينكه به مرحله عمل برسد خفه
كرده و در گور كنند، و ليكن خداى تعالى كلمه حق و دين مبين خود را بر هر چه بخواهد
و هر كجا و هر وقت و هر كس كه بخواهد اقامه و اظهار مىنمايد، كما اينكه در كلام
عزيز خود فرموده:(إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ أَيُّهَا النَّاسُ وَ يَأْتِ
بِآخَرِينَ وَ كانَ اللَّهُ عَلى ذلِكَ قَدِيراً)[1].
و اما جواب
از سؤال دوم: بايد دانست كه مقصود از كفر در اينجا، كفر به خصوص
[1] اگر بخواهد شما را هلاك نموده ملت ديگرى را به وجود مىآورد،
و خداوند بر اين معنا قادر بوده و هست. سوره نساء آيه 133.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 6 صفحه : 75