نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 6 صفحه : 46
نظائر آيات:(مَنْ
ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً)[1] و (وَ
أَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً )[2] به گوش
يهود رسيده آن آيات را بهانه كرده و خواستهاند مسلمين را مسخره كنند و بگويند اين
چه خدايى است كه براى ترويج دين خود و احياى آن اينقدر قدرت مالى ندارد كه حاجت
خود را رفع كند، و ناچار دست حاجت و استقراض بسوى بندگان خود دراز مىكند؟! و اين
وجه علاوه بر اينكه از وجوه سابق بنظر نزديكتر است مورد تاييد روايات شان نزول هم
هست.
به هر تقدير
اين حرف يعنى نسبت دست بستگى در پارهاى از حوادث به خدا دادن، خيلى از يهود و
معتقدات دينيش كه هم اكنون در تورات موجود است دور نيست. چه تورات جايز مىداند
پارهاى از امور، خداى سبحان را به عجز در آورد و سد راه و مانع پيشرفت بعضى از
مقاصدش بشود، مثلا جايز مىداند كه اقوياى از بنى نوع آدم جلو خواسته خداوند را
بگيرند كما اينكه از خلال داستانهايى كه از انبياى سلف مانند آدم و غير آن نقل
مىكند بخوبى استفاده مىشود. آرى صرفنظر از اينكه در خصوص آيه مورد بحث ممكن است
غرض يهود استهزا بوده، ليكن عقايدى كه هم اكنون از يهود در دست است تجويز مىكند
كه چنين نسبتهاى ناروايى به خداى تعالى بدهند كه ساحتش مقدس و منزه از آنست.
غير از يهود
كسى دشمن خود را اينطور استهزا و هجو نكرده است، آرى چون غير يهود كسى در معتقداتش
عقيدهاى كه مبدأ و منشا براى چنين حرف خطرناكى باشد ندارد، يهود است كه معتقداتش
چنين جرأتى به او داده است.
(غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ) اين جمله نفرين به آنها است. البته نفرينى كه
مشابه است با منقصتى كه به ساحت قدس خدا نسبت دادهاند، يعنى دست بستگى و سلب قدرت
بر انجام خواسته خود. بنا بر اين چون سلب قدرت خود يكى از مصاديق لعنت و دورى از
رحمت خداست پس عطف جمله(وَ لُعِنُوا بِما قالُوا) بر جمله(غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ) عطف تفسيرى خواهد بود. زيرا قول خداى تعالى
همان عمل اوست و نفرين آن جناب و كسى را لعنت كردنش همان معذب كردن آن كس است به
عذاب دنيوى يا اخروى كه يكى از مصاديق آن دست بستگى و عجز است. بسيارى هم احتمال
دادهاند كه جمله(غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ) نفرين نباشد بلكه از
اخبار غيبى و اخبار به عذابى باشد كه يهود در كيفر اين گفتار ناروا و جسارت به
پروردگار به آن مبتلا
[1] كيست آن كسى كه قرض دهد به خدا( انفاق كند در راه اطاعت او)
بطور قرض الحسنه( انفاقى كه از حلال كسب كرده باشيد و با منت ضايعش نكنيد). سوره
بقره آيه 245.