نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 6 صفحه : 42
را در جاى صفت بكار بردن صحيح نيست و اين هر دو
ممكن است و دومى در قرآن بسيار شايع است مانند آيه(وَ
لكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ)[1] كه موصوف
يعنى من در جاى صفت يعنى ايمان بكار رفته است.
و كوتاه سخن،
چكيده معناى آيه اينست كه: اگر به نظر شما ايمان ما مسلمين به خدا و كتب آسمانيش
كه به پيغمبرانش نازل كرده عمل زشتى است، بارى پس گوش فرا دهيد تا شما را به عملى
زشتتر از آن خبر دهيم تا اگر كمر مخالفت با عمليات زشت را بستهايد نخست در پى از
بين بردن آن شويد، و آن عمل، عملى است كه در خود شما است. و چه بسا كسانى كه
گفتهاند از آيه قبلى كه فرمود:(هَلْ تَنْقِمُونَ مِنَّا) استفاده
مىشود كه كلمه ذلك در آيه مورد بحث اشاره است به گروه مؤمنين[2] و بنا بر اين سخن، كلام، كلامى
مستوى خواهد بود، زيرا بنا بر اين حرف، معناى آيه اينچنين مىشود: آيا به شما سراغ
ندهيم كسانى را كه از مؤمنين بدترند تا به خردهگيرى آنان بپردازيد؟ آن اشخاص خود
شمائيد كه دچار لعنت و مسخ و پرستش طاغوتيد.
عده ديگرى
گفتهاند ذلك اشاره است به مصدرى كه از تنقمون استفاده
مىشود و آن مصدر عبارت است از نقمة بنا بر اين قول، معناى آيه
اينچنين مىشود: آيا شما را به عواقب وخيم كارهاى زشتتر از خردهگيرىتان اطلاع
بدهم؟[3] آرى شما
اعمالى داريد كه بمراتب خطرناكتر و وخيمتر است از اين عمل زشتتان و آن پرستش
طاغوت و اعمال زشت ديگرتان است.
(وَ إِذا جاؤُكُمْ قالُوا آمَنَّا وَ قَدْ دَخَلُوا بِالْكُفْرِ وَ هُمْ قَدْ
خَرَجُوا بِهِ ...) خداى تعالى در اين آيه از نفاق درونى آنان خبر مىدهد، و
اشاره مىكند به پليديهايى كه در هنگام برخورد با مسلمين در دل نهان دارند و چنين
مىفرمايد: اينان وقتى به شما بر مىخورند دم از ايمان مىزنند، و ايمان خود را به
رخ شما مىكشند، و حال آنكه در عين كفر به شما برخوردهاند، و وقتى هم كه از شما جدا
مىشوند كافرند، خلاصه اينان در همه احوال كافرند. در ادعاى دين دارى ماهرند در
حالى كه خداى تعالى به كفر درونى آنان و نقشههايى كه براى فريب دادن شما مسلمين
در دلهاى خود مخفى كردهاند عالم است.
بنا بر اين،
جمله(وَ قَدْ دَخَلُوا بِالْكُفْرِ وَ هُمْ قَدْ خَرَجُوا
بِهِ) عبارت ديگر اينست كه
[1] و ليكن نيكويى از آن كسى است كه به خدا ايمان آورد. سوره
بقره آيه 185.
[2] ( 2 و 3) روح المعانى ج 6 ص 156 و مجمع البيان ج 3 ص 216.
[3] ( 2 و 3) روح المعانى ج 6 ص 156 و مجمع البيان ج 3 ص 216.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 6 صفحه : 42