چنين كيفر باشند، كيفرى كه نظيرى براى آن نباشد؟ اگر بگويى از جهت سؤال كه خارج از ادب و نزاكت شان بوده، زيرا تعبيرشان تعبير كسى است كه در قدرت خداى سبحان شك داشته باشد.

در جواب مى‌گوييم سؤالات امت‌هاى سابق بر امت مسيح و همچنين رفتار سركشان قوم رسول اللَّه 6 و رفتار يهودى‌هاى معاصر آن جناب خيلى بدتر و به مقام پروردگار اهانت‌آميزتر بود، بلكه آنان انبياء خود را مسخره و استهزاء مى‌كردند، تا چه رسد به بى ادبى در كلام.

و اگر بگويى براى اين بوده كه حواريين قبل از اين سؤال ايمان آورده بودند و در اين صورت صحيح است كه تهديد شوند به اينكه اگر بعد از ايمان و نزول مائده و مشاهده اين معجزه باهره باز هم كفر بورزند مستحق چنين عذاب شديد هستند.

در جواب مى‌گوييم: گر چه كفر اينطورى طغيان بزرگى است، ليكن باز هم اختصاص به حواريين نداشته و عمل بيسابقه نيست، زيرا در ساير امت‌ها نيز از اين قبيل طغيانها زياد بوده و هيچيك از آنان حتى كسانى كه بعد از رسيدن به مقام قرب حق و مشاهده آيات خداوندى مرتد شدند به چنين وعيدى مواجه نشدند، مانند آن شخصى كه خداى تعالى در باره‌اش فرمود:(وَ اتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ الَّذِي آتَيْناهُ آياتِنا فَانْسَلَخَ مِنْها فَأَتْبَعَهُ الشَّيْطانُ فَكانَ مِنَ الْغاوِينَ)[1] چيزى كه در اين مقام ممكن است گفته شود اين است كه اين قضيه از جهت سؤالى كه در صدر آن است به معناى مخصوصى از ساير معجزات انبيا، كه در قبال درخواست امت‌هاى خود و يا ضرورت‌هاى ديگرى اقامه كرده‌اند متمايز مى‌شود.

[ذكر انواع معجزات انبياء (ع) و خصوصيت معجزه مائده، و بيان وجه تهديد شديد حواريون در:(فَمَنْ يَكْفُرْ بَعْدُ مِنْكُمْ ...)]

توضيح اينكه معجزاتى كه كلام اللَّه مجيد از آنها ياد كرده چند قسم است: يكى معجزاتى كه پروردگار در همان اوان بعثت انبياء به آنان داده تا مؤيد و حجت بر نبوت يا رسالتشان باشد، مانند يد بيضا و عصايى كه به موسى (ع) داد، و زنده كردن مردگان و خلقت طير و شفاى كور مادر زاد و پيسى، كه به عيسى (ع) ارزانى داشت، و قرآنى كه به رسول اللَّه 6 نازل فرمود. و اين نوع معجزات را به خاطر دعوت انبيا و اتمام حجت‌شان بر كفار، خداوند به آنان داده است تا اگر كسى زير بار نرفت و گمراه شد حجت بر او تمام باشد و آن كس هم كه پذيرفت و به نور ايمان زندگى يافت با حجت و بينه زنده شده باشد.

[1] براى آنان بخوان داستان آن شخصى را كه ما آيات خود را روزيش كرديم و او از آن موهبت چشم پوشيد، شيطان هم دنبالش را گرفت و سرانجام از گمراهان شد. سوره اعراف آيه 174.