نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 667
شدن همان اسلحه است، و چه بسا دانشمندانى كه
گفتهاند: اين كلمه اسم آلت نيست بلكه مانند كلمه حذر به فتحه حا و
ذال هر دو مصدر است، و كلمه: (نفر) به معناى كوچ كردن به سوى هدفى است كه مورد نظر
باشد، و اصل اين كلمه به معناى فزع بود، پس كوچ كردن از يك محل در حقيقت فزع از آن
محل است، و فزع به محلى است كه مورد نظر است و كلمه (ثبات) جمع كلمه (ثبه) است و
ثبه به معناى جماعتهاى متفرق است، پس ثبات به معناى جماعتى بعد از جماعت است، به
طورى كه جماعت دوم با جماعت اول فاصله داشته باشد، و جماعت سوم از دوم جدا باشد،
مؤيد اين معنا آن است كه اين كلمه در مقابل كلمه جميع قرار گرفته، و فرموده:(فَانْفِرُوا ثُباتٍ أَوِ انْفِرُوا جَمِيعاً).
در اين آيه
شريفه با آمدن حرف (فا) بر سر جمله:(فَانْفِرُوا ثُباتٍ ...) اين جمله
متفرع شده است بر جمله:(خُذُوا حِذْرَكُمْ ...)، و اين
تفريع و نتيجه گيرى به ظاهرش اين احتمال را تاييد مىكند، كه منظور از كلمه (حذر)
معناى مصدرى نباشد، بلكه همان معناى آلت و سلاح باشد، و جمله كنايه باشد از اين كه
مؤمنين آمادگى تمام داشته باشند براى خروج به سوى جهاد، و در نتيجه معناى آيه چنين
مىشود: اسلحه خود را بر گيريد يعنى آماده بيرون رفتن به سوى دشمنان خود شويد، يا
فرقه فرقه (كه از آن تعبير مىشود به سريه سريه)، و يا به طور دسته جمعى كه از آن
تعبير مىشود به لشگر.
و معلوم است
كه آماده شدن براى جنگ به اختلاف عده دشمن و نيروى او مختلف مىشود، پس ترديد در
جمله (يا دسته دسته برويد و يا دسته جمعى) ترديد تخيير نيست، و نمىخواهد بفرمايد
در كيفيت بيرون رفتن، اختيار با خود شما است، بلكه ترديد به خاطر اختلاف وضع دشمن
است، مىخواهد بفرمايد اگر عدد نفرات دشمن كم است، به طور ثبه يعنى دسته دسته برويد،
و اگر زياد است دسته جمعى برويد.
در نتيجه
برگشت معناى آيه و مخصوصا با در نظر گرفتن آيه بعدى كه مىفرمايد:(وَ إِنَّ مِنْكُمْ لَمَنْ لَيُبَطِّئَنَّ ...) به اين مىشود كه:
اسلحه خود را زمين نگذاريد، و از تلاش و بذل جهد در امر جهاد باز نايستيد، كه اگر
چنين كنيد عزمتان مىميرد، و نشاطتان در اقامه پرچم حق مبدل به كسالت و سستى
مىشود، در نتيجه يك عده تبطوء يعنى امروز و فردا خواهند كرد، و يك عده ديگر مانع
حركت ديگران مىگردند، و نمىگذارند سايرين به قتال دشمنان خدا و تطهير زمين از
لوث وجود آنان اقدام كنند.
(وَ إِنَّ مِنْكُمْ لَمَنْ لَيُبَطِّئَنَّ ...) بعضى گفتهاند: حرف
لام در كلمه (من) لام ابتدا است، براى اين كه كلمه (من)
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 667